Benimse ve yeniden şekillendir
Teknoloji sıfırdan icat edilmez, parçalar birleştirilerek inşa edilir. türkiye’nin yerlileştirme ve millileştirme yolculuğu, sadece bir üretim hikayesi değil; bağımsızlık adına atılmış bir temeli temsil ediyor.
Türkiye de üretim konusunda önemli bir deneyime sahip. Ancak bu deneyim, Çin'deki gibi ucuz iş gücüne değil, gelişme arzusuna ve bağımsızlık isteğine dayanıyor. Bu yüzden 'yerlileştirme' ve 'millileştirme' kavramları öne çıkıyor. 1960 sonrası görülmeye başlanan bu hareketler, özellikle 2000'lerden sonra hız kazandı. Savunma sanayinde ASELSAN, TUSAŞ, ROKETSAN ve HAVELSAN gibi şirketlerin öncülüğünde Altay Tankı, HÜRKUŞ, Togg, özellikle de SİHA gibi projeler hayata geçirildi.
Bu noktada bağımlı olduğumuz ancak bağımsız olmamız adına stratejik ürünler var. Donanım ya da yazılım bazında olsun bunların özelleştirme işlemleri stratejik önem taşıyor. Netaş da, "İthal et, yerlileştir, millileştir" stratejisiyle kritik bir görev üstleniyor. Telekom, savunma sanayii, sistem entegrasyonu, yazılım geliştirme ve tüketici elektroniği gibi geniş bir alanda faaliyet gösteren şirket, milli gemilerde haberleşme sistemleri, F-16 ve İHA'lar için dost-düşman tanıma sistemleri ve otonom metro hatları için yazılım geliştirme gibi kritik projelerde görev alıyor. Şirket şimdilerde yeniden alevlenen 5G konusunda önemli iş birliklerine imza attı. Netaş CEO'su Sinan Dumlu, "5G teknolojisi, Türkiye'nin dijital dönüşüm yolculuğunda önemli bir dönemeç. Netaş'ın yerli baz istasyonu üretimi yapabiliyor olması, 5G ihalesinde avantajlı bir konuma getiriyor. Operatörlerin ihtiyaç duyduğu geniş frekans desteği ve esnek altyapı çözümleri, Netaş'ın rekabet gücünü artırıyor" diyor. 5G ihalesi sonrası şirketin atacağı adımlar, hem yerli telekom altyapısının güçlenmesine hem de ihracat potansiyelinin artmasına katkı sağlayabilir. 5G pazarında Nokia, Ericsson ve Huawei gibi global oyuncularla rekabet edeceğinin farkında olan şirket, ZTE iş birliğinin yanı sıra yerli üretim yetenekleri sayesinde bu süreçte kilit bir rol oynamayı ve önemli bir pazar payı elde etmeyi bekliyor.
ZTE'nin akıllı telefon markası Nubia, Türkiye pazarına Netaş ile yeniden giriş yaptı. Üstelik kısmi yerli üretimle destekleniyor. 5G hazır cihazlar ile şirket yalnızca altyapıda değil son kullanıcıdan da pay alma üzerine yol haritasını çiziyor. Bunun yanı sıra, Netaş'ın ZTE ile olan ortaklığı şirketin küresel teknoloji ekosistemine erişimini genişletiyor. Çin merkezli ZTE, Netaş'ın yüzde 48'ine sahip ve özellikle telekom altyapısı, 5G teknolojileri ve kurumsal çözümler alanında güçlü bir iş birliği yürütülüyor. Dumlu, bu ortaklığı şu sözlerle değerlendiriyor: "ZTE, bizim için sadece bir yatırımcı değil, aynı zamanda teknoloji ve pazar anlamında bir köprü. Globaldeki bilgi birikimini Türkiye'ye taşımak ve burada üretim yaparak yerli çözümler geliştirmek istiyoruz."
DÖNÜŞÜM İÇİN İŞ BİRLİĞİ
EY Türkiye'nin hazırladığı Türkiye Teknoloji Görünümü Sonuç Bildirgesi, Türkiye'nin yapay zeka alanında çevik hareket etmesi, regülasyonların hızlı bir şekilde tamamlanması, dijital altyapı konusunda daha fazla yatırım yapılması gerekliliğini ortaya koyuyor. EY Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Bölüm Başkanı ve Şirket Ortağı Gökhan Gümüşlü "Günümüzde hayatımızın her alanına yayılan teknoloji, iş dünyasını şekillendirmekle birlikte, aynı zamanda ekonomik dönüşüme de yön veriyor. Teknoloji ve yapay zekâ; finans, mobilite, sağlık, perakende, eğitim ve enerji gibi birçok sektördeki dönüşümün itici gücü olmaya devam ediyor. Ayrıca şirketlerin çoğunlukla yapay zeka alanında pilot süreçlerini tamamladığı ve katma değeri yüksek alanlara odaklanarak bu potansiyelin gerçekleşmesinin beklendiği bir dönemin içerisine giriyoruz" diyor. İşte raporda öne çıkan maddelerden biri:
ÇİN'DEN AR-GE'YE
55 MİLYAR DOLAR
Çin hükümeti, 2025 boyunca bilim ve teknoloji alanına yaklaşık 55 milyar dolar ayıracağını duyurdu. Geçen yıla kıyasla yüzde 10'luk bir artış anlamına gelen bütçe ile öncelikli hedefler arasında yarı iletkenler, yapay zeka, uzay araştırmaları ve kuantum bilgisayarlar yer alıyor. Ticaret savaşlarının kızıştığı, teknoloji transferlerinin zorlaştığı dönemde sahip olduğu ham madde ile Çin şartları daha çok kendi yararına çevirebilecek gibi duruyor.
TOGG'UN GÖZÜNE YATIRIM
Yerli ileri teknoloji kamera üretim firması Büyütech, Türkiye Kalkınma Fonu'nun yönetimindeki Teknoloji ve İnovasyon Fonu'ndan yatırım aldı. 2021'de Farplas'tan 2.5 milyon Euro, 2023'te ise yaklaşık 5 milyon dolar yatırım almayı başarmıştı. Girişim, araçların dünyayı insanlar gibi algılamasını sağlayan teknolojiler üzerinde çalışıyor. Şirketin üretim kapasitesi yıllık 800 bin iken 2026'ya kadar 3 milyonun üzerine çıkması hedefleniyor. Akıllı araçların ve otonom sürüşün yaygınlaşmasının beklendiği gelecek senaryosunda girişimin yatırım alma potansiyeli giderek artabilir.
