SOFR faiz oranı tahta geçti
New York Eyaleti’nde çıkan bir kanun uyarınca, LIBOR faiz oranını esas alan sözleşmelerdeki ilgili hüküm, otomatik olarak değiştirilecek ve LIBOR faiz oranı yerine SOFR faiz oranı kabul edilmiş sayılacak. Umarız ki LIBOR’un tahtını sarsan SOFR, piyasalarda ve sözleşmelerde yerini uzun süre korur.
Gözde Esen Sakar /Avukat - Şirket Birleşme ve Devralmaları, Sermaye Piyasaları ve Uluslararası Hukuk
gozde.esen@sakarlegal.com
London Interbank Offered Rate (LIBOR), 1980'li yıllardan beri, yatırımcıların ve bankaların kredi sözleşmelerinde kullandıkları bir faiz oranı. LIBOR, büyük global bankaların ve finans kurumlarının birbirleri arasındaki borç sözleşmelerinde kullanılan ortalama faiz oranı hesaplamasıydı. LIBOR faiz oranı; Amerikan Doları, Euro, İngiliz Sterlini, Japon Yeni ve İsviçre Frangı olan beş para biriminden oluşmaktaydı.
Ancak, 2021 itibarıyla 'sadece Amerikan Doları' için LIBOR faiz oranı belirlendi. Ayrıca, LIBOR faiz oranı daha önce; gecelik, bir aylık, iki aylık, üç aylık, altı aylık ve on iki aylık vadeler için belirlenmekteyken, ICE Göstergeler İdaresi (IBA), 2021 itibarıyla, bir haftalık ve iki ay vadeli dolar LIBOR için LIBOR yayınlamayı durdurdu.
LIBOR faiz oranı, büyük bankaların ve finans kuruluşlarının geleceğe dönük tahminlerine dayanmakta, bu da manipülasyona açık bir durum meydana getirdi. 2012 yılında, bazı bankaların ve finans kuruluşlarının karlarını artırmak amacıyla bu durumu maalesef kötüye kullandıkları ortaya çıktı. Bu nedenle aşamalı olarak LIBOR faiz oranı sisteminin terk edilmesi yoluna gidildi.
New York Federal Rezerv (New York Federal Reserve) ve Birleşik Krallık düzenleyici otoriteleri (United Kingdom Regulators), 31 Aralık 2021 tarihinde, Londra Bankalar Arası Faiz Oranını ("LIBOR") aşamalı olarak kaldırma ve bunun yerine "Güvenli Gecelik Finansman Oranı"nı (Secured Overnight Financing Rate; "SOFR") koyma sürecini başlattı. SOFR, esas itibarıyla Hazine kağıtları (kamu menkul kıymetleri) ile teminat altına alınmış gecelik nakit borçlanma (cash-lending) maliyetinin geniş bir ölçüsü.
New York FED, ertesi iş gününde New York saati ile sabah sekizde önceki günkü SOFR faizi oranlarını açıklıyor. SOFR, gerçekleşmiş işlemlerden elde edilen verilerin hacim ağırlıklı olacak şekilde hesaplanmasıyla meydana geliyor.
2021 itibarıyla, IBA, Sterlin, Avro, İsviçre frangı ve Japon yeninin yanı sıra bir haftalık ve iki ay vadeli dolar LIBOR için LIBOR yayınlamayı durdurdu. Bununla birlikte, LIBOR 30 Haziran 2023 gününe kadar; gecelik, bir aylık, üç aylık, altı aylık ve on iki aylık vadelerle yayınlanmaya devam etti. Sonuç olarak, 30 Haziran 2023'te LIBOR faiz oranının bütünüyle devre dışı kalmasına karar verildi.
LIBOR faiz oranı ile belirlenmiş yürürlükte olan sözleşmeler nasıl adapte olacak? Halihazırda eski tarihli pek çok sözleşme LIBOR faiz oranı esas alarak hazırlanmış durumda. Bu sözleşmeler, sözleşme metnine konulmuş yedek hükümlerin işletilmesi yoluyla otomatik olarak SOFR faiz oranını esas alacak şekle getirilebilir. Sözleşmede bu tür yedek hükümlerin yer almaması halinde, taraflarca sözleşmenin tadil edilmesi yoluyla LIBOR faiz oranı devre dışı bırakılarak SOFR faiz oranı esas alınabilir. New York Eyaleti'nde çıkan bir kanun uyarınca, LIBOR faiz oranını esas alan sözleşmelerdeki ilgili hüküm, otomatik olarak değiştirilecek ve LIBOR faiz oranı yerine SOFR faiz oranı kabul edilmiş sayılacak. Söz konusu kanun uyarınca, tarafların SOFR faiz oranı dışında alternatif bir faiz oranı belirlemeleri de mümkün.
Bu gelişmeler ışında diyebiliriz ki, 1980'ler- den beri kullanılan LIBOR'un tahtının sarsıldığı bir gerçek. Yerine gelen SOFR da umuyoruz kolaylaştırıcı ve güvenilir olarak piyasalarda ve sözleşmelerde yerini uzun süre korur.
