AB'den, ticarette dengeleri değiştirecek adımlar

Avrupa Birliği (AB), ülkesinden devlet desteği alan yabancı şirketlerin Avrupa firmalarını satın almalarını ve büyük ölçekli kamu ihalelerine katılmalarını engellemeye hazırlanıyor.

AB Komisyonu Kıdemli Başkan Yardımcısı Margrethe Vestager, Brüksel'de düzenlediği basın toplantısında, yabancı şirketlere sağlanan sübvansiyonların Tek Pazar'da neden olduğu piyasa aksaklıklarını gidermeye yönelik yeni bir düzenleme hazırladıklarını söyledi.

Avrupa'nın ticaret ve yatırım açısından çok güçlü konumunda olduğunu ifade eden Vestager, 2019 yılında Avrupa'ya 7 trilyon avrodan fazla doğrudan yatırım gerçekleştirildiğini anlattı.

Vestager, açık bir yatırım ortamının inovasyona ve istihdama destek sağladığına işaret ederek, "Açıklık, adil olmayı da gerektirir. Evinizi bir misafire açtığınızda misafirin eşya ve mobilyalarınıza saygı göstermesini beklersiniz. Bu durum Tek Pazar için de aynı biçimde geçerlidir." diye konuştu.

Hazırladıkları düzenlemenin yabancı bir devlet tarafından desteklenen firmaların adil rekabete zarar vermesini engellemeyi amaçladığına dikkati çeken Vestager, "Avrupa'da faaliyet gösteren şirketler evimizin kurallarına uymalı." ifadesini kullandı.

Vestager, adil rekabete zarar verecek sübvansiyonlara izin vermeyeceklerini belirterek, "Şimdiye kadar şirketler yabancı desteklerle Avrupa'daki işletmeleri alabiliyordu. Bazıları, yabancılardan aldıkları mali destekle kamu ihalelerinde rakiplerinden daha düşük fiyatlar teklif edebiliyordu. Bu, benzer sübvansiyonlar almayan firmalar, işçiler ve tüketiciler açısından adil bir durum değildir. Sübvansiyonlar en iyi firmaları piyasa dışına itiyor ve bunun durması lazım." değerlendirmesinde bulundu.

Yeni düzenleme ile yabancı ülkelerden destek alan firmaların Avrupa firmalarını satın almalarının önleneceğini vurgulayan Vestager, büyük ölçekli kamu ihalelerine katılan firmaların da aldıkları desteklemeleri açıklamaları gerekeceğini, kriterlere uymayanların ihaleleri alamayacağını anlattı.

Vestager, AB Komisyonu olarak Avrupa'da yabancı destek alan firmaları inceleme yetkisi alacaklarını belirterek, gerektiğinde bu firmaları denetime tabi tutacaklarını ve bu desteğin adil rekabete zarar verip vermediğini belirleyeceklerini ifade etti.

Öncelikle 500 milyon avronun üzerinde ciroya sahip şirket alımları, 50 milyon avronun üzerinde yabancı mali destek alan firmalar, 250 milyon avronun üzerindeki ulaşım ve telekomünikasyon gibi alanlardaki kamu ihalelerine katılanları inceleyeceklerini ifade eden Vestager, AB Komisyonu'nun gerek görmesi halinde daha farklı ve küçük ölçekli piyasa durumlarını da denetleyeceğini anlattı.

Vestager, söz konusu kurallara uymayan firmalardan aldıkları sübvansiyonları iade etmelerini isteyeceklerini belirterek, kural ihlalini sürdüren firmalara küresel cirolarının yüzde 10'una varan oranda para cezası uygulayabileceklerini vurguladı.

Söz konusu düzenleme teklifinin yürürlüğe girmesi için üye ülkelerin ve Avrupa Parlamentosu'nun (AP) onayı gerekiyor.

Düzenlemenin özellikle Avrupa'da aktif faaliyet gösteren Çin şirketlerini hedef aldığı düşünülüyor.

DIŞA BAĞIMLILIĞI AZALTMA PLANI

Öte yandan Komisyon, çip ve ilaç gibi kritik ürünlerde dışa bağımlılığı azaltmaya yönelik plan hazırladı.

AB Komisyonu, 2020 Mart ayında yayımladığı Avrupa Sanayi Stratejisi'ni yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına ve yaşanan tedarik sıkıntılarına uygun biçimde güncelledi.

Stratejiye göre, AB Komisyonu, gelecekteki krizlere hazırlık amacıyla üye ülkeler arasında kişi, mal ve hizmetlerin serbest dolaşımını sağlamak için "Tek Pazar Acil Durum Enstrümanı" kurulmasını teklif edecek.

Bu enstrüman, kritik ürün kıtlıklarının önlenmesini, üretimin hızlandırılmasını ve kamu alımlarının güçlendirilmesini sağlayacak.

AB ülkelerinde dijitalleşme hızlandırılırken ulusal makamların ürün teftiş ve veri toplama kapasiteleri artırılacak, ürünlerin piyasa gözetimini güçlendirilecek.

Ayrıca, KOBİ'leri desteklemek için önemli yatırımlar harekete geçirilecek, teknoloji alanında ve sanayide stratejik bağımlılıkla mücadele edilecek.

AB'nin başta Çin olmak üzere 3'üncü ülkelerden ithal ettiği 137 üründe dışa bağımlılık da azaltılacak.

Kritik ürünlerde arz çeşitlendirilirken arz güvenliğinin artırılması ve sanayi için gerekli ham maddelerle ilaç üretimi için gerekli etkin maddelerin tedariki de sağlanacak.

Plan şunları da öngörüyor; İşlemci, yarı iletken (çip), endüstriyel veri, bulut, uzaya fırlatma ve emisyonsuz uçak gibi alanlarda üye ülkeler arası ittifaklar başlatılacak. Üye ülkelerin bu alanlardaki yatırımlara kaynak aktarmaları sağlanacak. Söz konusu yatırımlar gerekirse AB bütçesinden desteklenecek.Batarya, kritik ham maddeler ve hidrojen alanlarında kapasite geliştirilecek.Kritik ürünlerde uluslararası tedarik zincirleri çeşitlendirilecek. Bu alanda uluslararası ortaklıklar yapılacak. AB rekabet kuralları değerlendirilecek. Bunların yeşil ve dijital dönüşüne uygun olması sağlanacak.