Rusya'ya yaptırımlar enerji sektörüne de sıçradı!
Ukrayna işgalinin ardından Rusya'ya uygulanan yaptırımlar, finans sektörünün ardından enerjiye de sıçradı. Rusya'da milyarlarca dolar yatırımı bulunan dev şirketlere, "yatırımlardan çıkın" baskısı sonuç verdi. Fransız enerji devi Tota TotalEnergies, Rusya'daki yeni projelere sermaye aktarmayacağını duyurdu.
ABD ve Avrupalı ülkelerin Rusya'ya karşı açıkladığı ekonomik yaptırımlar sonrası bp, Equinor ve Shell'in ülkedeki yatırımlarından çekilmesiyle gözler, Rusya'da faaliyet gösteren ve dünyanın en büyük şirketleri arasında yer alan ExxonMobil, Chevron, TotalEnergies, Vitol, Wintershall Dea, Eni ve Trafigura'ya çevrildi.
Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sonrası ABD ve Avrupa'nın ekonomik yaptırımları ülkenin en büyük gelir kalemlerini oluşturan petrol ve doğal gaz sektörlerini direkt hedef alamadı. Bunda Avrupa'nın, doğal gaz ihtiyacının yüzde 40'ını Rusya'dan karşılaması etkili oldu.
Bununla birlikte, 30 yıldan fazla süredir Rusya'da faaliyet gösteren Batılı şirketler ülkedeki yatırım ve ortaklıklarından çekilme kararlarını açıklamaya başladı.
Rusya'nın en büyük yabancı yatırımcılarından bp, Rus petrol devi Rosneft'teki yüzde 19,75 hissesini elden çıkaracağını ve bu kararın maliyetinin toplamda 25 milyar doları bulacağını açıkladı.
Norveç merkezli enerji şirketi Equinor ise ülkedeki ortak girişimlerden çıkacağını ve yeni yatırımları durdurduğunu açıklayan ikinci şirket oldu.
Shell de Sakhalin-II sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tesisindeki yüzde 27,5 hissesini, Salym Petroleum Development ve Gydan enerji girişimindeki yüzde 50'şer hissesini elden çıkaracağını, Gazprom ve ilgili kuruluşlardaki ortak girişimlerinden ise ayrılacağını duyurdu.
Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattı projesiyle de ilişiğini bitirmeyi planlayan Shell'in geçen yıl sonu itibarıyla Rusya'daki mevcut duran varlık değeri 3 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.
GÖZLER, RUSYA'DA FAALİYET GÖSTEREN DİĞER PETROL VE GAZ ŞİRKETLERİNE ÇEVRİLDİ
Söz konusu üç petrol ve doğal gaz şirketinin ardından gözler Rusya'da faaliyet gösteren ve dünyanın en büyük şirketleri arasında yer alan ExxonMobil, Chevron, Total, Vitol, Wintershall Dea, Eni ve Trafigura'ya çevrildi. Özellikle bp ve Shell'in ülkedeki yatırımlardan çıkmasının diğer şirketler üzerinde de baskı oluşturduğu ve bu yönde kararların hızlanabileceği öngörülüyor.
Piyasa değeri açısından dünyanın en büyük ikinci petrol ve gaz şirketi olan ExxonMobil'in, Rusya'daki en büyük doğrudan yabancı yatırımlardan Sakhalin-1 doğal gaz ve petrol üretim sahasında Exxon Neftegas şirketiyle yüzde 30 hissesi bulunuyor.
Şirket, Rusya'nın farklı şehirlerinde yaklaşık bin kişiye istihdam sağlıyor.
ALMAN ŞİRKET ÜÇ ORTAK GİRİŞİMLE FAALİYET GÖSTERİYOR
Almanya merkezli Wintershall Dea, Rusya'daki üç sahadaki yatırımıyla ülkenin en büyük dördüncü gaz üreticisi konumunda yer alıyor.
Şirket, Achimgaz ortak girişiminde Gazprom ile yüzde 50'şer hisse, Achim Development ortak girişiminde yüzde 25 hisse ve Yuzhno-Russkoye sahasında yüzde 35 hisseyle faaliyet yürütüyor.
FRANSIZ TOTALENERGIES, YENİ YATIRIMLARA KAPIYI KAPADI
Şirketten yapılan açıklamada, TotalEnergies'in Rusya'nın Ukrayna'ya karşı "askeri saldırısını" kınadığı ve Ukrayna halkıyla beraber olduğu kaydedildi.
Şirketin Ukrayna otoritelerine yakıt ve Ukrayna'dan Avrupa'ya giden göçmenlere yardım sağlayacağı aktarılan açıklamada, "TotalEnergies, Avrupa tarafından uygulanan yaptırımların kapsamını ve gücünü destekliyor ve yaptırımları Rusya'daki faaliyetleri üzerindeki sonuçlarına bakılmaksızın uygulayacak. Bu sonuçlar şu anda değerlendiriliyor. TotalEnergies, bundan sonra Rusya'daki yeni projelere sermaye harcamayacak." ifadeleri kullanıldı.
TotalEnergies'in Rus Novatek'te yüzde 19,4, Yamal LNG tesisinde yüzde 20 ve ülkedeki çeşitli girişimlerde hisseleri bulunuyor.
Daha önce Shell, bp ve Equinor ülkedeki mevcut proje ve ortak girişimlerinden çıkacaklarını açıklamıştı.
Fransız enerji devi TotalEnergies'in ise Rusya'nın en büyük bağımsız doğal gaz üretici şirketi Novatek'te yüzde 19,4 hissesi bulunuyor.
Rusya'da 1991'den beri faaliyet gösteren TotalEnergies, ülkenin en önemli yatırımlarından Yamal LNG tesisinde yüzde 50,1 hissesi bulunan Novatek'in ardından yüzde 20 hisseyle ikinci büyük yatırımcı olarak öne çıkıyor.
TotalEnergies, Termokarstovoye petrol ve gaz sahası geliştirmek için kurulan ortak girişim Tefneftegas'da yüzde 49, Gyda yarımadasındaki Arctic LNG projesinde yüzde 21,6 ve Kharyaga petrol sahasında yüzde 20 paya sahip bulunuyor.
Fransız şirket Rusya'da farklı bağlı kuruluşları üzerinden batarya çözümleri, LNG ticareti ve elastomer işleme alanlarında faaliyet gösteriyor.
ABD'li Chevron da Rusya'nın yüzde 24 pay sahibi olduğu Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu'nda Chevron Neftegaz Inc. şirketiyle yüzde 15 paya sahip bulunurken, Chevron Oronite ve Chevron Lummus Global LLC şirketleri Rusya petrol sektörünün farklı alanlarında faaliyet gösteriyor.
İTALYAN ENI, İKİ PROJEDE ROSNEFT İLE ORTAK
İtalyan enerji şirketi Eni, ülkeyle iş ilişkilerini geliştiren ilk Avrupalı şirketlerden biri olarak öne çıkıyor.
Eni'nin gaz tedarikinin yaklaşık yüzde 30'u Rusya'dan sağlanırken, şirketin Barents Denizi ve Karadeniz'de olmak üzere iki arama projesinde Rosneft ile ortaklığı bulunuyor.
Rusya'nın en büyük ikinci petrol üreticisi konumundaki PJSC Lukoil'in hissedarları arasında ise sırasıyla yüzde 1,66 ve yüzde 1,1 hisseyle ABD'li yatırım şirketleri Vanguard ve Blackrock, yüzde 0,91 hisseyle ise Norveç merkezli yatırım bankası Norges Bank Investment Management yer alıyor.
İsviçre merkezli emtia ticaret şirketi Trafigura da Rosneft'in Arktik'teki petrol projesindeki yüzde 10 hissesiyle Rusya'daki önemli yatırımcılardan biri olarak öne çıkarken, Vitol'un Rusya'da petrol ticaretinde yatırımları bulunuyor.