Büyümenin sırrı esneklik

Küresel talep daralması, Avrupa'daki ekonomik yavaşlama ve maliyet artışları nedeniyle geçen yıl tekstil ve hazır giyim sektörü oldukça zorlandı. Tekstil firmalarının daha ucuz işgücü, enerji maliyetleri ve AB'ye gümrüksüz erişim avantajları nedeniyle Mısır'a yönelimi arttı. Diğer taraftan enflasyon, kredi maliyetleri ve tüketici güven endeksindeki düşüş nedeniyle perakende sektöründe de bir daralma söz konusu oldu.

Bu yılın ilk yarısında da işler pek değişmedi. Üstelik bütün bunlara artan küresel belirsizlikler ve hemen yanı başımızda parlayıp-sönen İsrail-İran çatışmalarının etkileri eklendi. Şirketler haliyle yatırımlarını erteleme ve hedeflerini revize etmeye başladı. Maliyet, stok ve nakit akışını yönetmenin yanı sıra, doğru fiyatı belirleme konusu ise perakendecilerin odaklandığı konular oldu.

17 yıldır İtalyan Miroglio Grubu ile ortaklığını sağlıklı bir şekilde sürdüren Ipekyol Group ise tüm bu olumsuz gelişmelere rağmen geçen yılı büyüyerek tamamlayan şirketler arasındaydı. Bu yıl da enflasyonun üzerinde büyüme hedefinde olan şirketin sırrı ise üretimi hala sürdürüyor olmak. Küresel konjonktür nedeniyle artık gelecek 6 ayı öngörebilmenin giderek zorlaştığını ifade eden Ipekyol Group CEO'su Uğur Ayaydın, "Edirne'deki fabrikamız toplam ihtiyacın yüzde 30'unu karşılıyor. Esnek kapasite sayesinde 6 ay sonrasını öngörmenin zor olduğu bu dönemde hızla ek üretim yapabiliyoruz. Artık giyim perakendesinde üretim yapmak çok kritik" diye konuşuyor.

Bu ekonomik durgunluğu fırsata çevirmek üzerine de planları var grubun. Bazı AVM'lerde geçmişte yer bulamıyorken, artık farklı fırsatların doğduğunu aktaran Ayaydın, mağaza metrekarelerini artırma yönünde bir karar almış. Ortalama 200 olan mağaza metrekarelerini 350-400 metrekarelere çıkarma planları yapan Ayaydın, diğer taraftan çanta, ayakkabı ve kozmetik ürünlerin satıldığı Ipekyol&Co mağazaları açmak için de gün sayıyor. İlkini Tersane'de açacakları Ipekyol&Co ile önümüzdeki 5 yıl içinde 30 mağazaya ulaşılma hedefi söz konusu. Pek çok şirket gibi Ipekyol'da da iş süreçlerine yapay zeka entegrasyonu üzerinde çalışmalar sürdürülüyor. Ayaydın, özellikle talebi doğru tahminleme üzerine çalıştıklarından bahsediyor ve "Yeni sezonda nelerin moda ve trend olacağını tahminleyip koleksiyon yapımızı ona göre hazırlama hayalimiz var. Bir de CRM tarafında kişiselleştirme üzerine çalışıyoruz. Kime, hangi ürünü, hangi kampanyayı önereceğimiz noktasında da yapay zekayı eğitiyoruz" diyor.

Uğur Ayaydın, grubun 2024'te 300 milyon dolar olan cirosunu 2028'de 600 milyon dolara yükseltme planını, üç haneli büyümeden sürdürülebilir ve 'sağlıklı' büyümeye geçiş stratejisini ve yapay zeka destekli talep tahmini projelerini INBUSINESS'a anlattı.

Pandemi sonrasında 2022 ve 2023 perakendeciler için oldukça iyi geçmişti. 2024'e girerken de herkeste bu ivmenin devam edeceği düşüncesi vardı. Ama öyle olmadı. Peki siz 2025'e nasıl başladınız ve ilk altı ayı nasıl geçirdiniz?

Sizin de söylediğiniz gibi 2024'ün iyi geçeceğini düşünüyorduk. Hatta ilk altı ay çok da iyi geçti. Enflasyon yüksek olduğu için tüketiciler fiyatı artmadan ihtiyaçlarını alma eğilimindeydi çünkü. İkinci altı aydan itibaren talep yavaş yavaş düşmeye başladı. Zaruri ihtiyaçları alma eğilimi arttı. Bizim marka bazında değişse de toplam ciromuzun yaklaşık yüzde 30-35'i yabancı müşterilerimizden gelir. Alışveriş yapan paralı turistin daha az gelmesiyle bu oran yüzde 25'lere geriledi. Son çeyrekte indirimlerin etkisiyle işler yavaş da olsa arttı. Sonuç olarak her yıl üç haneli büyürken geçen yıl enflasyonun üzerinde büyüdük, yüzde 60'lar civarında. Tüm zorluklara rağmen 300 milyon dolarlık ciroya ulaştık.

Bu yılın bütçesini yaparken ilk altı ayda sektör olarak zorlanacağımızı düşünüyorduk. İlk ay kötü geçmedi, ama ikinci aydan sonra beklentimizin üzerinde zorlandığımızı söyleyebilirim. Artık sadece rakiplerimizle de mücadele etmiyoruz. Teknoloji perakendesi de ye-me içme sektöründekiler de rakibimiz. Yakın zamanda bütçede biraz revizyona bile gittik. Bu yıl enflasyon oranında bir büyüme bekliyoruz.

Bu süreçte sipariş ve maliyet yönetimi yapmakta da fiyat belirlemekte de zorlanıyorsunuzdur?

En kritik konu bu zaten. Girdi maliyetleri yükseldi ama fiyatlara aynı oranda yansıtamıyorsunuz. İster istemez karınızdan fedakarlık etmek zorunda kalıyorsunuz. Geçen yılla bu yaz arasındaki fiyat artışı yüzde 28 iken maliyet artışımız yüzde 40'larda. Fiyatı yansıtanların da çoğu kampanya yapıp indirim yapmak zorunda kalıyor. Stok yönetimi de bizim üzerinde çalıştığımız konuların başında geliyor. Nakit akışını da iyi yönetmek lazım. Bizim avantajımız üretim de yapıyor olmak. Hızlı koleksiyon yapabilecek noktaya doğru kendimizi geliştiriyoruz. Planlamamızı ona göre yapıyoruz. Çünkü stokta kalırsanız, nakitinizi doğru yönetemezseniz karlı bile olsanız iş farklı noktalara gidebiliyor. Bu dönemin kilit konularından biri stoğu ve nakit akışını doğru yönetmek.

Bir çok perakendeci geçmişte üretimden çıkmıştı. O zaman hali hazırda bir üretim tesisinizin olması bu dönemde sizin için bir avantaj oldu diyebiliriz.

Bizim fabrikanın kuruluş amacı da ihtiyaçlara hızlı bir şekilde cevap verebilmekti. Bu tesiste biz sadece kendimize ürün yapıyoruz. Yakın zamanda üretimimizin büyük bölümünü de Türkiye'ye kaydırmıştık. Sadece ürünlerimizin yüzde 35-40'ını yurt dışından tedarik ediyoruz. Kendi üretim tesisinizin olması esnekliğinizi artırdığı için çok kıymetli. Ben hazır giyim perakendesinin arka tarafında esnek olabilmek adına üretimin çok kritik olduğu düşüncesindeyim. Bu yüzden her sene ufak ufak Edirne'deki fabrikamızda üretim kapasitemizi artırıyoruz.

Sizin 17 yıldır İtalyan Miroglio Grubu ile ortaklığınız var. Onlar bu gidişatla ilgili ne düşünüyor?

17 yıldır Türkiye'de darbe, ekonomik durgunluk, deprem gibi pek çok badireyi atlattık. Bu yılın başında 2025'in zor bir yıl olacağını söylediğimizde, "Zor diye başladığımız yıllarda bile büyüyerek çıkıyoruz" dediler. Zorlu dönemlerde şirketin iyi yönetildiğini gördüler. Ortaklığımız istikrarlı ve sürdürülebilir şekilde yürüyor.

Geçmişte markalar ortağından hisseleri geri aldı. Sizin böyle düşünceleriniz olmadı mı? Ya da tamamen satmak gibi...

İki tarafta bu ortaklıktan çok memnun. Satmak ya da almaktan ziyade birlikte bu İşi nasıl büyütebiliriz diye hem organik hem inorganik fırsatlara bakıyoruz.

Ortak bir marka almak gibi mi?

Aynen öyle. O fırsat her zaman masada duruyor.

Şu anda Ipekyol Group'un toplam kaç mağazası var.

Ipekyol, Twist ve Machka markalarıyla Türkiye'de yaklaşık 275, yurt dışında ise 57 mağazaya ulaşmış durumdayız.

E-ticaret de hızlı büyüyor. Sizin cironuz içinde online satış oranı nedir?

Toplam ciro içinde e-ticaret satışlarımızın payı yüzde 15'lerde. Ancak önümüzdeki 5 senede bu rakamı yüzde 25'lere çıkarma hedefimiz var. Yurt dışı açılımlarımız kapsamında yaklaşık üç ay önce Dubai'de ilk online satış sitemizi hayata geçirdik. Şimdi ise Suudi Arabistan pazarı için çalışmalarımız devam ediyor. Avrupa'da ise 11 ülkede Zalando üzerinden satışlarımızı sürdürüyoruz. Tüketici alışkanlıklarının dönüşümü doğrultusunda, artık müşteriler daha hızlı teslimat ve fırsat odaklı alışveriş beklentisi içinde. Bu nedenle, özellikle Avrupa pazarında satış verisine dayalı kişiselleştirilmiş ürün öneri sistemlerini test ediyoruz. Fiziksel mağazalar tarafında ise müşteri profili daha çok deneyim odaklı. Bu doğrultuda, mağaza metrekarelerimizi büyütme kararı aldık. Ürün gamını genişlettiğimiz, tüm koleksiyonların rahatlıkla incelenebileceği ve alışveriş deneyiminin konforla birleştiği yeni mağaza konseptimize geçiyoruz. Geçmişte AVM'lerde yer bulmakta zorlanırken, mevcut ekonomik durgunluk bu dönüşüm için önemli bir fırsat sunuyor. Hedefimiz, mağazalarımızın yüzde 25-30'unu önümüzdeki 5 yıl içinde 350-400 metrekare bandına taşımak.

Yurt dışında 57 mağazanız olduğunu söylediniz. Orada gelecek hedefi nedir?

Biz yurt dışında istediğimiz mağaza seviyesinde değiliz. Ağırlıklı Orta Doğu ve Türk Cumhuriyetleri'nde varız. Bu tarafı büyütmeye çalışıyoruz. Önümüzdeki 5 yılda mağaza sa-yımızı 150'ye çıkarmak istiyoruz.

Yine aynı bölgede mi mağazalaşacaksınız?

Orta Doğu, Türk Cumhuriyetleri ve Rusya olarak bir çerçeve çizdik kendimize. Olduğumuz ülkelerde kendi sitemizi de açacağız. Olmadığımız ülkelerde de marketplacelere giriyoruz. Eğer ciddi bir potansiyel görürsek orada fiziksel mağaza açmayı düşünebiliriz.

Hep mağaza açmak konuşuluyor. Halbuki mağaza kapatmak da önemli bir stratejik karar. Sizin bu konuda nasıl yol alıyorsunuz?

Biz 3 ayda bir mağazalarımızın karlılığını hesaplıyoruz. Bu karlılık çerçevesinde o mağazanın sağlıklı büyümesi için aksiyon almamız gereken ne varsa yapıyoruz. Ama günün sonunda o mağaza bir iki sene üst üste zarar ediyorsa o masada duruyor ve yeri geldiği zamanda kapatıyoruz. Çok şükür son 5 yılda toplasanız 3 ya da 5 mağaza kapatmışızdır. Genelde AVM'de bir sorun olmuştur.

Yurt dışı büyüme hedefinizi beş yıllık bir hedef doğrultusunda verdiniz. Beş yıllık planınız çerçevesinde diğer hedeflerinizden de bahseder misiniz?

Biz 2023 yıllında 5 yıllık stratejimizi ortaya koymak için bir arama konferansı yaptık. Ve kendimize hedefler belirledik. Tabi odağımızda büyüme var. Çok agresif bir büyüme olmayabilir ama her zaman sağlıklı bir büyümeyi hedef koyduk. Daha önce saydığımız hedeflerin dışında 2028 sonunda 600 milyon dolar ciroya ulaşmak gibi bir hedefimiz olduğunu söyleyebilirim. Bir de yakın dönemde çanta, cüzdan, ayakkabı, kozmetik, parfüm gibi ürünlere girdik. Şimdi bu ürünlerin satıldığı Ipekyol&Co mağazaları açmak istiyoruz. İlkini Tersane'de açacağız. Beş yıl içinde bu mağazaların sayısının da 30'a ulaşmasını istiyoruz. Günün sonunda sektör her ne kadar sıkıntıya girse de maksimum 1.5- 2 sene içinde yeniden şahlanacak ve çok daha iyi noktalara gelecek. Bu günleri fırsat olarak değerlendirmek gerektiğini düşünüyorum. Bugün için değil gelecek için yatırım yapma zamanı. Sürdürülebilir büyüme için bu şart.

YZ ile üç başlıkta

çalışmalar yapılıyor

İş süreçlerini daha verimli hale getirmek için yapay zeka uygulamalarına odaklandıklarını belirten Uğur Ayaydın, yapılan çalışmaları şöyle anlatıyor:

"Perakende sektörünün en önemli sorunlarından biri yüksek iade oranları. Bu sorunu azaltmak amacıyla, kendi verilerimizi kullanarak müşteriye en uygun bedeni önerebilecek sistemler geliştiriyoruz. Öte yandan, gelecek sezon trendlerini ve tüketicilerin satın alma eğilimlerini öngörebilmek için de yoğun veri analitiği çalışmalarımız var. Bu, koleksiyon tasarımında doğru kararlar alabilmemiz açısından büyük önem taşıyor.CRM tarafında ise gerçekten kişiselleştirilmiş ürün önerileri sunmak adına çalışıyoruz. Kısacası yapay zekayı; talep tahmini, koleksiyon adet planlaması ve bireyselleştirilmiş ürün önerileri olmak üzere üç temel alanda kullanıyoruz. Amacımız, stokları en verimli şekilde yönetmek ve müşterilerimize doğru ürünü, doğru zamanda, doğru kanaldan sunmak."

Maliyetler yüzde 40 yükselirken, fiyat artışını yüzde 28'de tuttuk. Kampanya ve indirimlerle talebi canlı tutmaya çalışıyoruz; kardan feragat ettik ama pazar payımızı ko-ruduk.

Aileden 5 kişi var

Ipekyol Group'ta bugün üç kardeş yönetimi paylaşıyor. Yalçın Ayaydın grubun Yönetim Kurulu Başkanı, Necdet Ayaydın Yönetim Kurulu Üyesi ve Uğur Ayaydın ise CEO olarak görev alıyor. Uğur Ayaydın, İki yeğeninin de şirkette çalıştığını anlatıyor ve "Biri yönetim kurulu üyesi, diğeri ise şirket içinde profesyonel olarak yer alıyor" diye konuşuyor.

2050'de koleksiyonun tamamını sürdürülebilir malzemeye dönüştürmeyi taahhüt ettik. Mağazaların enerji ihtiyacını yenilenebilir kaynaklardan sağlıyor, her yıl kendi ormanımızı genişletiyoruz.

RAKAMLARLA IPEKYOL GROUP

l 332 mağaza (275 Türkiye, 57 yurt dışı)

l 2.800 çalışan – %83'ü kadın

l 2024 cirosu: 300 milyon dolar

l 2028 hedefi: 600 milyon dolar

l E‑ticaretteki payı: %15 → hedef %25

Ipekyol, Twist ve Machka markalarıyla Türkiye'de yaklaşık 275, yurt dışında ise 57 mağazaya ulaşmış durumdayız.