Kadınlara 200 milyarlık destek

Türkiye'de kadınların istihdam oranı, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2024 yılı Kasım verilerine göre yüzde 32,4 seviyesinde iken, erkeklerde ise yüzde 67,2. Bu ciddi fark, kadınların iş gücüne katılımının erkeklere kıyasla ne kadar sınırlı olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) Yönetim Kurulu Başkanı Esra Bezircioğlu, Dünya Ekonomik Forumu'nun tahminlerine göre, kadınların iş gücüne katılımındaki yüzde 1'lik artışın, küresel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'yı (GSYH) 80 milyar dolar artıracağını ifade ediyor. Bu açıdan bakıldığında, kadınların iş gücüne daha fazla dahil edilmesi sadece toplumsal eşitlik için değil, ekonomik büyüme ve sürdürülebilir kalkınma için de kritik bir adım olacak.

Dünyada ve Türkiye'de kadınların girişim ekosistemi içerisindeki yerine de değinen Esra Bezircioğlu, "TÜİK 2024'ün 3. Çeyrek İstatistiklerine göre, Türkiye'de 33,33 milyon kadın nüfusun sadece 12,43 milyonunun iş gücüne katıldığını ve bunların yalnızca 198 bininin işveren veya girişimci olduğunu görüyoruz. Ancak kendi hesabına çalışan kadınlarla birlikte bu oran yüzde 17,5'e çıkıyor" diyor.

EN BÜYÜK ZORLUK FİNANSMAN

Küresel Girişimcilik İzleme Raporu'nun Kasım 2023 verilerine göre kadınların tek başına girişimci olma olasılığı erkeklerden daha yüksek. Dünya çapında her 6 kadından birinin yakın gelecekte bir iş kurma niyetinde olduğunu belirten Bezircioğlu, ancak Türkiye'deki oranların dünya ortalamasının altında olduğuna işaret ediyor. Kadın girişimciliğini artırmak için cesaretlendirici politikalar, destek programları ve finansman olanaklarının büyük önem taşıdığını söyleyen Bezircioğlu, şunları ekliyor: "Kadın girişimcilerin en büyük sorunlarının başında finansmana erişimde yaşadıkları zorluklar geliyor. Kadınlar, erkeklere göre bankalardan kredi alma ve yatırımcı desteği bulmada daha fazla engelle karşılaşıyor."

314 BİN KADINA 198 MİLYAR TL

Peki, Türk bankalarının kadın girişimcilere yönelik kullandırdıkları kredilerin hacmi ne kadar? Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB) 13 bankanın verisinden yararlanarak oluşturduğu rapora göre, kadın girişimcilere kullandırılan kredilerin bakiyesi Eylül 2024 sonu itibarıyla 198 milyar TL olarak gerçekleşti. Toplam kredi bakiyesi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 10, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 39 artış gösterdi. Eylül 2024 itibarıyla, kredi bakiyesi bulunan toplam kadın girişimci sayısı bir önceki çeyreğe göre yüzde 12 artarak 314 bin kişi oldu. Kadın girişimcilere kullandırılan kredilerde, hizmetler sektörü toplam kredi bakiyesinin yüzde 43'ünü oluştururken, bunu yüzde 34 ile sanayi sektörü izledi.

KREDİ VE MENTÖRLÜK DESTEĞİ

Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı Sibel Kaya, bu verilerin kadın girişimcilere yönelik kredi kullandırmada artış olduğunu gösterdiğini belirtirken, özellikle son yıllarda bankaların kadın girişimcilere sunduğu desteklerin ve finansman olanaklarının genişlemesinin, bu büyümeye katkı sağladığına işaret ediyor. Kaya, ancak, kadın girişimcilerin toplam girişimciler içindeki payının halen istenilen seviyede olmadığı göz önünde bulundurulduğunda, bu alandaki desteklerin ve teşviklerin artırılması gerektiğine inanıyor.

Kaya'ya göre, kadın girişimcilere dünya genelinde çeşitli destek ve fırsatlar sunuluyor. Bunlar arasında özel faiz oranlarıyla kredi imkânları, teknoloji ve finansal hizmetlere erişim, hibe programları, girişimcilik eğitimleri, mentörlük programları ve ağ oluşturma etkinliklerini sayabiliriz. Özellikle gelişmiş ülkelerde, kadın girişimcilerin finansmana erişimini kolaylaştırmak ve işlerini büyütmelerine destek olmak amacıyla kapsamlı programlar uygulanıyor. Bu programlar, kadın girişimcilerin iş becerilerini geliştirmelerini sağlayarak, küresel ekonomide daha güçlü bir yer edinmelerine katkı sağlıyor.

Sibel Kaya, Türkiye'de ise bankalar ve çeşitli kurumlar aracılığıyla kadın girişimcilere yönelik desteklerin giderek arttığına değinerek ancak bu desteklerin daha kapsayıcı ve erişilebilir hale getirilmesinin, kadın girişimciliğinin sürdürülebilir gelişimi açısından kritik önem taşıdığı görüşünde. Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de bankalar kadın girişimcilere özel kredi programları sunuyor. Diğer taraftan kadın girişimciler, girişimcilik eğitimleri ve mentörlük programları ile de destekleniyor. Sadece büyük şehirlerde yaşayan eğitimli kadınlar değil, kırsal bölgelerde kendi el emeği ve yeteneği ile üretime katkı sağlayan kadınların eğitiminden kendi markalarını yaratmasına kadar uzayan süreçte koçluk hizmetine kadar çok sayıda proje ile desteklerini sürdürüyor.

KAMU VE STK'LAR DA DESTEKLİYOR

Şekerbank Kurumsal ve Ticari Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Özlem Selçuk Erkan da Türkiye'de de dünya genelindeki eğilime paralel olarak kadınları desteklemeye yönelik eğitim ve finansal destek fırsatlarının her geçen gün arttığını dile getiriyor. Tabii bu destekler sadece banka kredileri ile sınırlı kalmıyor. Kadın girişimcilere yönelik desteklerin kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri aracılığıyla geliştirildiğini söyleyen Erkan, şu örnekleri paylaşıyor: "Örneğin; Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) kadın girişimcilere yönelik eğitimler ve finans sektörü iş birlikleriyle çeşitli hibe imkanları sunarken, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) yüzde 60 ile 80 arasında değişen hibe desteği veriyor. Ayrıca Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı faizsiz kredi imkanları sunarken, belediyeler sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yaparak kendi bölgelerindeki girişimci kadınlara özel destek paketleri sunuyor."

QNB Türkiye Krediler Tahsis Genel Müdür Yardımcısı Burçin Dündar Tüzün de kadın girişimcilere sunulan özel hibe ve kredi programlarının, kadınların iş kurma maliyetlerini karşılamasına, işletmelerini büyütmesine ve yenilikçi projeleri hayata geçirmesine yardımcı olduğunu savunuyor. Tüzün, ayrıca vergi gibi avantajlarla kadınların iş kurma ve geliştirme süreçlerinin de kolaylaştırıldığını sözlerine ekliyor.

2025'DE DESTEKLER SÜRECEK

Peki, 2025 yılına ilişkin beklentiler neler? Bankalar, kadın girişimcilere özel düşük faizli kredi seçenekleri ve esnek ödeme koşullarından oluşan finansman desteklerini geçen yıla göre artırarak devam etmeyi planlıyor.

Akbank Genel Müdür Yardımcısı Bülent Oğuz'a göre, bu yıl da girişimci kadınların finansmana erişimini artırmaya yönelik sektör genelinde büyüme devam edecek. Ancak burada kritik olan nokta sadece kredi hacmindeki artış değil, aynı zamanda girişimci kadınların sürdürülebilir büyümesini destekleyen çözümler geliştirebilmek. Çünkü Oğuz'a göre, kadınların aktif olarak yer aldığı işletmelerin sayısı arttıkça daha güçlü bir ekonomi ve sağlıklı bir toplum yaratmak da kolaylaşıyor. Bu bilinçle, girişimci kadınların ve işletme sahiplerinin desteklendiği daha kapsayıcı bir finansal sistem yaratmayı sektör olarak önceliklendirdiklerini sözlerine ekliyor.

Türkiye'de 33,33 milyon kadın nüfusunun sadece 12,43 milyonu iş gücüne katılıyor. Bunun sadece 198 bini işveren veya girişimci konumunda.

Garanti'den 20 yıldır kesintisiz destek

Yaklaşık 20 yıldır kesintisiz devam eden ve Türkiye'de ilk olan Kadın Girişimci Programımızla kadın girişimcilerin işlerini sürdürülebilir şekilde büyütmelerine ve güçlenmelerine destek oluyoruz. Çalışmalarımızı da dört ana eksende ele alıyoruz. Finansman sağlama odağında son 5 yılda kadın girişimcilere 200 milyar TL'nin üzerinde finansman desteği sağladık. Cesaretlendirme ayağında Türkiye'nin Kadın Girişimcisi Yarışması ile ilham veren kadın girişimcileri öne çıkarıyoruz. Eğitim başlığı altında Türkiye Kadın Girişimci Akademisi'nde bugüne kadar 5 bin kadın girişimcinin dijital pazarlama, müşteri deneyimi, sürdürülebilir yönetim gibi konularda eğitim almasına destek verdik. Yeni pazarlar kapsamında da 1600'den fazla kadın girişimcinin kayıtlı olduğu Ticaretin Kadınları Platformu ile girişimcileri yeni fırsatlarla buluşturuyoruz.

Sibel Kaya

Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı

Uçtan uca ücretsiz e-ihracat eğitimi

2024 yılı içerisinde 10 bine yakın kadın girişimcimize 34,8 milyar TL finansman desteği sağladık. 2025 yılında da kadın girişimcilere olan finansal ve finans dışı desteklerimizi artırmaya devam edeceğiz. Ayrıca finansal desteğin yanı sıra pek çok eğitim ve gelişim programı da sağlıyoruz. Özellikle e-ihracat alanında, kadın girişimcileri desteklemek ve yurt dışı pazarlarına açılmalarını sağlamak amacıyla hayata geçirdiğimiz "Sınırları Kaldıran Kadınlar" programımızın üçüncü dönemini geçtiğimiz sene gerçekleştirdik. Program kapsamında 2024 yılı içerisinde yaklaşık 600 kadın girişimciye uçtan uca ücretsiz e-ihracat eğitimi verdik ve bankacılık ürün ve hizmetlerinde avantajlar sağlayan Kadın Girişimci Paketi'ni de sunduk.

Cahit Erdoğan

Yapı Kredi Genel

Müdür Yardımcısı

3 yılda kredilerde yedi kat artış

Son 3 yılda, kadın KOBİ müşteri sayımızı 2 katına ve girişimci kadınlara sunduğumuz kredi bakiyesini ise 7 katına çıkardık. Gelecek 3 yılda ulaşacağımız kadın KOBİ'lerin sayısını her yıl %10 artırmayı hedefliyoruz. Kadın İşletmelerine Finansman ve Danışmanlık Desteği Programı kapsamında, EBRD kaynağı ve %80 KGF teminat desteği ile Kadın KOBİ Paketimizi sunduk. Ayrıca, IFC, Proparco ve DFC gibi farklı kaynaklardan aldığımız fonlarla destek oluyoruz. Bugüne kadar bu fonlardan aldığımız toplam 211 milyon dolar ile girişimci kadınları destekledik. Turkishwin ile birlikte Binyaprak Kadın Girişimci Mentörlük Programı'nı başlattık. Bu program ile 6 aylık zamanda 100 girişimci kadın, 100 mentör ile ücretsiz olarak birebir mentörlük desteğinden yararlanıyor.

Bülent Oğuz

Akbank KOBİ Bankacılığı Genel Müdür Yardımcısı

Şekerbank desteğini iki kat artırdı

Kadın girişimciler sürdürülebilir dünya düzeninde sosyal fayda yaratma konusunda oldukça önemli bir yere sahip. Eşitlikçi bir bakış açısıyla kadınların iş hayatında daha fazla yer almasını destekleyen politika ve uygulamaların devam edeceğine inanıyoruz. 2024 yılında kadın girişimci kredi bakiyemizi geçen yıla göre, yaklaşık iki kat artırdık. 2025'in, artan farkındalık ve doğru analizlere dayalı araştırmaların sonucunda, daha güçlü iletişim ağlarının kurulduğu, dijital ve finansal okuryazarlık desteklerinin arttığı, devlet teşvik oranlarının yükseldiği bir yıl olmasını bekliyoruz. Bankamız özelinde ise, kadın bankacılığı ürün gamımıza yeni ürünler eklemeyi, sektördeki kredi payımızı artırmayı ve kadın kooperatifleri, kadın çiftçiler gibi hedef kitlelerle iş birliklerimizi genişleterek etki alanımızı büyütmeyi planlıyoruz.

Özlem Selçuk Erkan

Şekerbank Kurumsal ve Ticari Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı

Kadın girişimciye 13.2 milyar TL kaynak

QNB Türkiye olarak 2023 yılında 4.416 kadın girişimciyi, 9,6 milyar TL kredi ile desteklemiştik. 2024 yılında ise desteklediğimiz kadın girişimci sayısını yüzde 30 artışla 5.758 kişiye ulaştırdık. Kullandırılan kredi rakamı ise yüzde 37 artışla 13,2 milyar TL oldu. Banka olarak Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası fonu ile kadın girişimcilere ve deprem bölgesinde bulunan firmalara özel krediler tanımladık. Özellikle; mikro, küçük işletmeler ve kadınlara ait işletmeler için tasarlanmış finansman ve tasarruf ürünleri sunuyoruz. Ayrıca EBRD Kadın İşletmelerine Finansman ve Danışmanlık Desteği Programı (TURWIB) ile kadın girişimcilere ve etkin yöneticisi kadın olan KOBİ'lere KGF kapsamında finansal destek sunuyoruz. Türk Eximbank ile imzalanan protokol kapsamında ise "Kadın Girişimci İhracat Destek Kredisi" ile kadın ihracatçılarımızı destekliyoruz.

Burçin Dündar Tüzün
QNB Türkiye Krediler Tahsis Genel Müdür Yardımcısı

5 yılda 100 milyar TL

8 Mart 2023 tarihinde "Kadının Güçlenmesi Bildirgesi"ni yayınladık. Bu bildirge ile kadınlara ait işletmelere 5 yıl içerisinde 100 milyar TL tutarında finansman desteği sağlayacağımızı taahhüt ettik. Ayrıca finansal okuryazarlık konusunda 5 yılda 15 bin girişimci kadına ulaşmayı hedefliyoruz. 2021 yılında Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) ile Girişimde Kadın Gücü projesini hayata geçirdik. Projemizde Türkiye'nin farklı bölgelerinde sektör ve ölçek fark etmeksizin çalışmakta olan girişimci kadınların, değişen dünyanın dijitalleşme süreçlerine daha hızlı ayak uydurmalarına destek olmayı amaçlıyoruz.

Özge Küllah Kurtuluş

İş Bankası KOBİ ve

İşletme Bankacılığı Pazarlama Müdürü

Hem kredi hem eğitim desteği

Hakim ortağı kadın olan müşterilerimizin ekonomik yaşam döngülerine destek olabilmek amacıyla EBRD'den kaynak sağlayarak, Kredi Garanti Fonu (KGF) ile halihazırda 31 Aralık 2025'e kadar geçerli Kadın İşletmelerine Finansman ve Danışmanlık Desteği Programı TurWIB Protokolü'nü imzalayan sektördeki ilk bankayız. Bugüne kadar TurWiB kapsamında 717 kadın işletmemize 1,4 milyar TL kredi kullandırdık. Toplamda ise 45 bine yakın işletmemize 7 milyar TL'nin üzerinde kredi sağladık. Finansal desteğimizin yanı sıra, uzmanlık, iş geliştirme ve iş ağı kurma konularında kadınlarımızın bilgi birikimi ve finansal okuryazarlıklarını artırmak için EBRD ve Frankfurt School gibi organizasyonlar ile eğitim ve danışmanlık hizmeti sağlıyoruz. Diğer yandan, bu alandaki ihtiyaçları, farklı sektörlerdeki en iyi örnek ve uygulamaları Bankamız bünyesinde oluşturduğumuz Kadın Çalışma Grubu ile takip ediyoruz.

Engin Eskiduman DenizBank KOBİ Bankacılığı, Tarım Bankacılığı ve Kamu Finansmanı Grubu

Genel Müdür Yardımcısı