Cam tavanı kıranlar

Peki, nedir bu görünmez bariyerler? Kadınlar, kariyerlerinde en alt basamaktan en tepeye tırmanırken hangi engeller ile karşılaşıyor? Karşısına çıkan engellere rağmen zirveye ulaşanlar nasıl başarıyor? Başarılarındaki motivasyon kaynakları ne? İşte, bütün bu soruları bankacılık, sigorta, leasing-faktoring ve finansal teknoloji gibi finansın çeşitli alanlarında kariyer yapan, karşısına çıkan bariyerlere rağmen 'cam tavanı' kırıp zirveye ulaşan kadın genel müdürlere yönelttik. Tabii bu soruların tek bir yanıtı olmasa da iş-özel hayat dengesini kurmanın getirdiği zorluklar, toplumsal ve kültürel önyargılar, kadınların üst yönetimde daha az temsil edilmesinin nedenlerinin başında geliyor. Aslında kalıplaşmış yargılar sadece finans değil ekonominin her alanında ve sektörde kadınların sorunu…

HALKA AÇIK ŞİRKETLERDE %18,7

Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu'nun 'Türkiye'de Yönetim Kurulunda Kadın Raporu'na göre; 2024 yılında Borsa İstanbul'a (BIST) kayıtlı şirketlerin yönetim kurullarında yer alan kadınların oranı yüzde 17,9'dan yüzde 18,7'ye yükseldi. Tüm BIST şirketleri içerisinde yönetim kurulu başkanı kadın olan şirket sayısı 45'ten 50'ye yükselirken, yönetim kurulunda yer alan kadın CEO sayısı 23'ten 25'e ulaştı. 2023 yılına kıyasla kaydedilen bu artış az da olsa umut verici ama tabii ki yeterli değil. Dünyanın en büyük kurumsal sürdürülebilirlik inisiyatifi olan United Nations (UN) Global Compact Türkiye Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Güliz Öztürk'e göre, bu veriler, kadınların kariyerlerinde belirli bir noktadan sonra ilerlemesini engelleyen, 'cam tavan' olarak adlandırılan görünmez bariyerlerin varlığını ortaya koyuyor. Bu bariyerleri sıralayan Öztürk'ün tespitleri şöyle: "Kadınların yönetim pozisyonlarına yükselmesini zorlaştıran başlıca etkenler arasında; toplumsal cinsiyet rolleri, aile ve iş hayatını dengeleme zorlukları, ayrımcılık ve önyargılar bulunuyor. Özellikle işyerlerinde esnek çalışma saatlerinin ve çocuk bakımı desteğinin eksikliği, birçok kadının kariyerini sürdürmesini zorlaştırıyor."

Octet Türkiye CEO'su Derya Ekemen Fidan'a göre bu tablo küresel ölçekte de çok farklı değil. Deloitte'un 2023 Küresel Yönetim Kurulları Çeşitlilik Raporu'na göre, dünya genelinde finans sektöründeki yönetim kurullarında kadın temsiliyeti yüzde 23-30 aralığında değişiyor. Türkiye, bu açıdan küresel ortalamaya yakın olsa da bazı ülkelerin gerisinde. Örneğin, İskandinav ülkelerinde bu oran yüzde 35'in üzerine çıkarken, ABD'de yüzde 28, İngiltere'de yüzde 32 seviyelerinde.

EŞİTSİZLİK İŞE GİRİŞTE BAŞLIYOR

Türk bankacılık sektörünün sayılı kadın genel müdürlerinden Aktif Bank Genel Müdürü Ayşegül Adaca'ya göre, finans sektörü, kadın istihdamının diğer birçok sektöre kıyasla daha yüksek olduğu alanlardan biri. Ancak yönetim kademelerine bakıldığında bu denge bozuluyor. Kadınların ülke genelinde iş gücüne katılım oranının düşük olduğuna dikkat çeken Adaca, "Yani kadınlar daha en baştan iş hayatına girişte bir eşitsizlikle karşı karşıya. Bu durumun altında toplumun kültürler ve nesiller boyu kadına biçtiği rolün, bizi iş yaşamında dezavantajlı kıldığı noktalar yarattığını düşünüyorum. Çocuklarına ve ailesine karşı sorumluluklarını hem doğası hem de kendisine atanan rolü gereği, her şeyin önünde tutan bir kadın, en azından belli bir dönem iş yaşamında da dezavantajlı duruma düşüyor" diyor.

AİLE SORUMLULUKLARI

Mastercard Doğu Avrupa Bölge Başkanı Yasemin Bedir de sektördeki fırsat eşitsizliklerinin kadınların üst düzey pozisyonlara yükselmesini zorlaştırdığını ifade ediyor. Bedir, "Finans sektörü, diğer pek çok sektör gibi uzun yıllar erkek egemen bir sektör olarak görüldü. Son yıllarda bu anlayış değişmeye başlasa da sektörün hızlı ve talepkâr doğası karşısında kadınların liderlik rollerine adım atmalarını engelleyen bir bariyer olmayı sürdürüyor" diyor.

QNB Faktoring Genel Müdürü Nergiz Ayvaz Bumedian, ülkemizdeki geleneksel cinsiyet rollerinin kadınların kariyer yolculuğunda karşısına çıkan en büyük engellerden biri olduğu görüşünde. Aile içindeki sorumlulukları, çocuk ve yaşlı bakımı, ev işleri gibi kadına biçilen roller kariyer hedeflerine ulaşmalarını engelliyor. Bütün bu faktörlerin bahane edilerek kadınların iş hayatında negatif ayrımcılığa uğradığını söyleyen Bumedian, "Üzücü olsa da yaygın toplum kültürümüz ve toplumsal algı da kadınların liderlik rollerine uygunluğunu desteklemiyor. Birçok kurumda cinsiyet eşitliğini destekleyen politikaların ve uygulamaların olmaması da üzerine tuz biber oluyor" diyor.

Tera Finans Faktoring Yönetim Kurulu Murahhas Üyesi, aynı zamanda Finansal Kurumlar Birliği'nde (FKB) Faktoring Sektör Başkanı, Birlik Başkan Yardımcısı ve FKB Yönetim Kurulu'nun tek kadın üyesi Nurcan Taşdelenler de aynı konuda dertli. Faktoring sektöründe de yönetim kademelerine geçişte erkeklerin daha çok tercih edildiğine vurgu yapan Taşdelenler, şunları ekliyor: "Üst düzey yönetici pozisyonları genellikle yoğun tempolu ve uzun saatler gerektirdiği için kadınlar hem iş hem de aile sorumluluklarını aynı anda yürütmekte zorlanıyor. Bu da yönetim rollerine adaylıklarını olumsuz etkiliyor."

TABLO NASIL DEĞİŞECEK?

Peki, bu tablo nasıl değişecek? Veya kadınlar kariyer yolculuklarındaki engelleri nasıl aşacak? Güliz Öztürk, Türkiye'de kadın istihdamının artırılması ve yönetim kademelerinde daha fazla kadının yer alması için şirketlerin aktif rol üstlenmesi gerektiği görüşünde. İşe alım ve terfi süreçlerinde cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi gerektiğine de işaret eden Öztürk, şunları ekliyor: "Şirketler eşit değerdeki işe eşit ücretin sağlanması, bakım hizmetleri ve esnek çalışma düzenlemeleri ile kadın istihdamının artırılmasına katkıda bulunmalıdır. Şirketlerin, veriye dayalı ve gerçekçi hedefler belirlemesi, bu hedefleri kamuoyuna açıklaması, hedeflerindeki ilerlemeyi şeffaf bir şekilde raporlaması ve deneyim paylaşımında bulunabilecekleri platformlara katılması büyük önem taşımakta."

QNB Invest Genel Müdürü, aynı zamanda Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nin ilk kadın Başkanı Pamir Karagöz de bu konuda şirketlerin insan kaynakları politikalarını gözden geçirerek kadınlara daha fazla liderlik fırsatı sunmasını ve mentörlük programlarıyla kadınları desteklemesini önemsiyor. Kadınların dahil olduğu yönetim kurullarının daha yenilikçi stratejik kararlar aldığını ve rekabet avantajı elde ettiğini savunan Karagöz, "Bugün, kadınların eğitim ve istihdam olanaklarına erişiminin sınırlı olduğu bir dünyada sürdürülebilir büyüme ve kalkınmanın mümkün olmadığını görüyoruz. Kadınların yönetim kademelerinde daha fazla yer almasını istiyorsak, sadece yönetici seviyesinde değil, piramidin en altından başlayarak fırsat eşitliği sağlamalıyız" diyor.

Kadınlar kariyerlerinde üst yönetime yükselmesini engelleyen, 'cam tavan' olarak adlandırılan görünmez bariyerler ile karşı karşıya. Toplumsal cinsiyet rolleri ve aile sorumlulukları en büyük bariyerler…

Mesleklerin cinsiyeti yok!

Kariyerimde farklı zamanlarda, deneyimli liderlerden mentörlük aldım. Onların rehberliği, yalnızca iş dünyasında nasıl başarılı olabileceğimi değil, aynı zamanda karşılaştığım engelleri nasıl aşabileceğimi de öğretti. İş hayatı düz bir yol değil, tabi ki zorluklarla dolu. Sonuç odaklı olmak ve vazgeçmeden her zaman ileriye bakmak gerekiyor. Eğer bu hayattaki amacınız, yaptığınız işle örtüşüyorsa doğru yerdesiniz demektir. Benim en büyük motivasyon kaynağım. Yaptığınız işi benimseyin, sevin, sorgulayın. Hep daha iyisine ulaşmaya çalışın. Sistemde kalın ve kendinize güvenin. Unutmayın, mesleklerin cinsiyeti yoktur.

Pamir Karagöz

QNB Invest Genel Müdürü

Değişime inanmak!

Aktif Bank'ın üst yönetimine baktığımızda, kadın-erkek dengesinin neredeyse eşit seviyede olduğunu söyleyebilirim. Bizim kurum kültürümüzde kadın ya da erkek yönetici olmak arasında bir fark yok. Burada herkes, uzmanlığı ve liderlik becerileri doğrultusunda hak ettiği pozisyona geliyor ve işine odaklanıyor. Benim kariyer yolculuğumda karşılaştığım zorluklara rağmen ilerleyebilmemin en büyük sebebi, değişime ve dönüşüme duyduğum inanç oldu. Cam tavanı kırmak, sadece bireysel bir başarı değil, aynı zamanda kadınların iş dünyasında hak ettikleri yerlere gelmelerini destekleyen bir ekosistemin inşasıyla mümkün.

Ayşegül Adaca

Aktif Bank Genel Müdürü

SABIRLA BEKLEMEK

Başarımda en büyük motivasyon kaynağım; çok çalışmak ve işimi çok iyi yapmaya odaklanmak. Ancak bu ikisi, başarıyı garantilese de cam tavanı kırmak için yeterli değil. Bu görünmez bariyeri aşmanın bir altın formülü yok. Ancak benim örneğimde, zor süreçleri yönetirken insan ilişkilerinde kapsayıcı olmak, yönetim tarzında aklı ve bilgiyi önceleyerek kişisel egoları sönümleyebilmek, şirketlerin dönüşümünün ve insanların kariyerlerinin uzun soluklu bir yolculuk olduğunu kabul edip yeri geldiğinde suyun yolunu bulmasını sabırla beklemek etkili oldu diyebilirim.

Hülya Türkmen

Garanti BBVA Yatırım Genel Müdürü

Mastercard'ta yönetici oranı yüzde 48

Mastercard Türkiye organizasyonunda müdür ve üstü seviyelerde çalışan kadın yönetici oranımız %48. Bu oran, genel olarak finans sektöründeki kadın yönetici oranının üzerinde. Mastercard olarak odağımızda bulunan kapsayıcı, eşitlikçi ve çok sesli şirket kültürü anlayışı, mentörlük ve güçlü ağ fırsatları, iş-özel yaşam dengesine destek olacak koşullar, eşit bir maaş politikası gibi çabalarla bu oranları yükseltmeye ve herkes için sınırsız olasılıklar yaratmaya gayret ediyoruz. Sürekli olarak kendimi geliştirmeye, yeni bilgiler edinmeye ve dönüşen dünyaya adapte olmaya odaklanıyorum.

Yasemin Bedir

Mastercard Doğu Avrupa Bölge Başkanı

MT olarak girip Genel Müdür oldu

Fiba Grubu'yla üniversiteden mezun olup bir senelik iş tecrübesinin arkasından 1996 senesinde Finansbank MT'si (Management Trainee–Yönetici Yetiştirme Programı) olarak tanıştım. Fiba Grubu'na MT olarak girip Genel Müdür oldum. Grubumuzda buna benzer pek çok örnek var. Şirketimizde kadın çalışan oranımız yüzde 46, kadın yönetici oranımız yüzde 50'dir. Yönetim kurulu üyelerimizin ise yüzde 33'ü kadın. Değişimin ancak dayanışmayla sağlanabileceğine inanıyorum. Toplumsal ve ekonomik kalkınma için daha fazla kadın çalışana ve daha fazla kadın lidere ihtiyacımız var.

Özge Yılmaz

Fiba Faktoring

Genel Müdürü

"Çok çalıştım, başardım"

Kariyer yolculuğum boyunca ben de cinsiyet rolleri ve toplumsal normlarla uğraştım. Rekabetçi iş ortamında kendimi kabul ettirmek için iş-yaşam dengesinden oldukça fedakârlık yapmak durumunda kaldım. Öncelikle çok çalıştım. Eşitlik durumunda tercih edilmek için erkek rakiplerimden çok daha iyi olmak zorundaydım. Kadın bakış açısının getirdiği faydayı, çözüm odaklı işbirlikçi yaklaşımımı, sonuca olduğu kadar sürece de verdiğim önemi ve kuruma katkımı gördükçe, yöneticilerimin gözündeki değerim kadın, erkek ayrıştırmasından çok daha öte bir yere geldi.

Nergis Ayvaz Bumedian QNB Faktoring
Genel Müdürü

Cam tavan sendromuna takılmadan zirveye ulaşan kadın liderler, başarının yolunun cesaret ve yılmadan disiplinli çalışmaktan geçtiğine inanıyor.

Vazgeçmeden ilerlemek

Kadınlarda ilk ve en önemli özelliklerden biri sorumluluk duygusu sanırım. Sorumluluk almak ve bunun gerektirdiği azimle çalışmak benim kariyerimde önemli bir yere sahip. Kendi sınırlarımızı bilmek, kendini tanımak farkındalık açısından önemli ama bu sınırları zorlamak için öğrenmeye açık olmak şart. Tabii ki en büyük motivasyon başarmanın kendisidir ama iş hayatı iniş çıkışlarla dolu, hiçbir başarı ya da başarısızlık sürekli olamaz. Önemli olan bu iniş çıkışlarda vazgeçmeden, ilerlemeye devam etmek. Ben iş hayatında unvanlar yerine yapılan işlere, ekibe ve ilerlemeye odaklanmayı tercih ediyorum. Bu noktada, sizi gerçekten motive eden şeyleri bilmek ve sevdiğiniz işi yapmak büyük önem taşıyor.

Gülümser Özgün Henden

TEB Faktoring
Genel Müdürü

En büyük motivasyon kaynağım ailem

Kariyerimde karşılaştığım engellere rağmen, sürdürülebilir başarıya ulaşmamda en büyük motivasyon kaynağım, inançlı ve destekleyici bir aile ortamı ve yoğun çalışma disiplinim oldu. Sektörümüzde özellikle üst yönetim kademelerinde erkeklerin yoğunlukta olduğu bir alanda, TEB Grubu'nun yanı sıra global ortağımız BNP Paribas Grubu'nun da sunduğu fırsatlar profesyonel iş hayatı yolculuğumda beni çok destekledi. Ayrıca, doğru ekiple çalışmak önemli. Bu sayede karşılaştığım engelleri fırsata çevirerek yönetim kademesinde etkin bir rol almayı başardım.

Sibel Alyar

BNP Paribas Finansal Kiralama Genel Müdürü

Dezavantajı fırsata çevirdi

Kariyer yolculuğumda karşılaştığım en büyük zorluklardan biri, finans sektörünün genel yapısı itibarıyla erkek egemen bir alan olmasıydı. Ancak, bu durumu bir dezavantaj olarak görmek yerine, fırsata çevirmeye odaklandım. Gerçek hikayemde, zorluklara rağmen cam tavanı kırmamı sağlayan en büyük destekçim ailemdi. Önce annem ve babam, sonra da eşim, kariyer yolculuğumda hep yanımda oldu. Beni motive edip cesaretlendirdiler ve kendi zamanlarından fedakârlık ederek ilerlememi sağladılar.

Derya Ekemen Fidan
Octet Türkiye CEO'su

Cesaret ve çok çalışmak

Cam tavanı kırmanın yolu, cesaretle yeni süreçlere ve değişimlere açık olmak, işinizi benimsemek, akıllıca çalışmak, kendinizi geliştirmek ve güvenilir bir lider olmaktan geçiyor. Faktoring dışında, finans sektörünün diğer alanlarını, yeni finansal araçları, piyasa dinamiklerini ve yasal düzenlemeleri takip etmekten ve öğrenmekten hiç vazgeçmedim; halen de ilk günkü merakla öğrenmeye devam ediyorum. Network ve insan ilişkilerine büyük önem veririm. Kadınların yönetimde daha fazla yer aldığı finans ve faktoring sektörümüzün daha yenilikçi ve kapsayıcı bir yapıya bürüneceğine inanıyorum. Bu dönüşümün bir parçası olmak gerçekten gurur verici.

Nurcan Taşdelenler

Tera Finans Faktoring Yönetim Kurulu

Murahhas Üye

Zorluklar, değişimin parçası

Kariyerimde karşılaştığım zorlukları bir engel olarak görmek yerine, bu zorlukların değişimin bir parçası olduğunu kabul ederek onlara adapte oldum. Her iş ortamında bulunduğum pozisyonun ötesine geçmeyi hedefleyerek sürekli öğrenmeye ve kendimi geliştirmeye odaklandım. Başarımda en büyük motivasyon kaynaklarımın başında ailem geliyor. Ebeveynlerim, bana her zaman güçlü bir değerler sistemi aşıladı ve kendi yolumu bulmam konusunda sürekli destek verdi. Ayrıca, eşimin desteği de hem kişisel hem de profesyonel yolculuğumda başarımı pekiştiren önemli bir etken.

Hande Sarıdal Token Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para A.Ş.
Genel Müdürü

Güven ve destek ortamı önemli

Kariyerimde cam tavanları aşmayı başarmamda doğru kurumlarda çalışmayı seçmemin büyük bir etkisi oldu. Fiba Grubu, toplumsal cinsiyet eşitliğini sadece bir prensip olarak benimsemekle kalmayıp bunu her seviyede uygulayan bir iş anlayışına sahip. Cinsiyet ayrımı yapmadan kadınların da erkeklerle birlikte her alanda etkin roller üstlenmesini teşvik eden bu yaklaşım, benim gibi pek çok kadın liderin kendini geliştirmesi ve yetkinliklerini sergileyebilmesi için sağlam bir temel oluşturdu. Fiba'da yeteneklerim ve katkılarımla değerlendirildiğimi hissettim. Bu güven ve destek ortamı, motivasyonumu yüksek tutmamı sağladı.

Sezin Ünlüdoğan

Gelecek Varlık

Genel Müdürü