Wall Street'i böyle salladılar!..

Levent Gürses / INBUSINESS

ReddIt forumunda bir araya gelen Z Kuşağının genç, kendine güvenen, dijital dünya ile barışık yeni yatırımcı grubu, yaptığı alımlarla GameStop hisselerini inanılmaz seviyelere yükseltti… Hedge fonları batma noktasına getirdi, gümüş fiyatlarını sekiz yılın rekoruna yolladı ve kriptopara DogecoIn'i çıldırttı. Soruşturmalar sürüyor ancak bunun geçici olmadığı kesin… Şimdi yatırım dünyasında "Z Kuşağı'nın çılgınlığı devam ederse ne olacak?" sorusuna yanıt aranıyor.

Ocak sonu, şubat başı küresel piyasalarda çok ilginç günler yaşandı. Wall Street'te daha önce görülmemiş olaylardı bunlar... Piyasalar, bu kez bireysel yatırımcıların bir araya gelerek oluşturduğu güçle, bazı hisse senetlerini inanılmaz yüksekliklere çıkarması ve bazı kurumları batma noktasına getirmesine şahit oluyordu...

İşte, kendi halinde, zarar eden bir şirket olan GameStop hisse senetlerinde yaşanan inanılmaz yükseliş bu güç birliğinin en somut örneğiydi. Bir araya gelen küçük yatırımcıların alımlarıyla GameStop hisselerinde çok kısa sürede yüzde bin 600'ü aşan değer artışı yaşanırken, bu hissede açığa satış pozisyonunda olan kurumsal yatırımcılar büyük zarara uğradı. Z kuşağı diye adlandırılan genç yatırımcıların birlikteliğinden doğan güç ile böylece ilk kez 'Büyük balık küçük balığı yutar' hikayesi tersine dönmüştü.

Sosyal medyayı kullanıp bir araya gelen ve piyasaları etkileyecek kadar büyük miktarlarda parayı hareket ettirebilen genç yatırımcılar, sadece Wall Street değil; gümüş gibi bir emtiayı sekiz yılın en yükseğine çıkarırken, kriptoparaları da hareketlendirdi.

DEVAM EDERSE NE OLACAK?

Peki, özellikle genç bireysel yatırımcıların Reddit'te örgütlenerek olağanüstü fiyat hareketliliğine neden olması, küresel piyasaları sarsması ne kadar doğru? Yaşananların 'geçici bir heves' olmadığında herkes hem fikirken, gelecekte de bu tür eylemler piyasayı ve kurumsal yatırımcıları ne kadar etkileyecek? Bir önlem alınacak mı?

ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), konuyla ilgili manipülasyon soruşturması başlattı. Hem küçük yatırımcıları hem de profesyonelleri inceliyor. Siber saldırıyı soruşturan kurumlardan biri de FBI... Ayrıca, yaşananlar hem Senato Bankacılık Komisyonu hem de Temsilciler Meclisi Mali Hizmetler Komisyonu'nun gündeminde...

KÜÇÜKLERİN SAVAŞI

Yaşananları kuşak farklılıklarına ve yeni neslin eskisine göre daha farklı yatırım alışkanlığına sahip olmasına bağlayanlar da var. Hatta gelişmeleri küçük yatırımcıların büyük yatırımcılara açtığı bir savaş olarak görenler hatta sınıf çatışması şeklinde değerlendirenler de bulunuyor.

Yaşananların mevzuat düzenlemelerindeki yeri, uygun olup olmadığı değerlendirmeleri sonrasında yeni kararların alınması ve düzenlemelerin yapılması bekleniyor.

ABD'de 2020 itibarıyla hedge fonların varlıklarının toplam değeri 2,9 trilyon doları bulurken, yüklü miktarda kısa pozisyon alan hedge fonların düzenleyici kurumların radarında olacağı yorumları ağırlık kazanıyor.

Diğer yandan bu olay sosyal ağlar, dijital kanallar üzerinden bir araya gelmenin, güç birliği yapmanın nerelere kadar ilerleyebileceğine yönelik önemli bir örnek olarak değerlendiriliyor.

Z KUŞAĞI BİR ARAYA GELDİ

Aslında yaşananlar ağırlıklı olarak Z kuşağından olan ve dünyaya, Wall Street'e daha farklı bakan yatırımcılarla, fiyatlarda düşüş öngörüsüyle açığa satış yapan büyük kurumsal yatırımcılar arasında yaşanan bir savaş...

Savaşın zemini de ABD'de halka açık bir şirket olan video oyun satıcısı GameStop... Bu şirket, 1984'te küçük bir eğitim yazılımı satıcısı olarak kuruldu. Daha sonra video oyun yazılım, pazarlama işine yöneldi. 2002'de halka arz edildi. Kendi alanındaki birçok şirketi satın alarak büyüdü. O zamanlar, video oyunlar perakende olarak şirketin mağaza zincirlerinde satılıyordu. Hisse senetleri 2007'de 50 doların, 2013-2015 arasında ise 35 doların üzerinde seyretti.

Online teknolojiye ayak uydurmakta güçlük çekse de mobil ürünlerin satışını gerçekleştirdi. 2017 başında hisse senetleri 25 dolardaydı. 2018 Mart ayında 15 doların altına indi.

HEDGE FONLAR AÇIĞA SATtI

Bu noktada Wall Street'in açığa satış yapan Melvin Capital, Citron Capital gibi hedge fonları devreye girdi. Artık, açığa satış yapan kurumsal yatırımcı devredeydi ve uzun soluklu bir düşüş dönemi başladı. GameStop, Wall Street'in en fazla kısa pozisyon alınan şirketi haline geldi.

Aslında, çok kötü bir bilançosu olmayan şirketin dolaşımdaki hisselerinden daha yüksek miktarda hissenin açığa satış yapıldığı yorumları ortalığı kapladı. Hatta Goldman
Sachs analistleri, açığa satış miktarının şirketin halka açık hisse oranını son 10 yılda 15 kez geçtiğini vurguladı. Hisseler 2019 Nisan'da 10 doların, Temmuz'da 5 doların altına indi. Ağustos ortasında 3,21 dolardaydı.

BU FİYATI HAK ETMİYOR…

Reddit sayfası r/wallstreetbets'te ise kimi yatırımcılar bu durumdan rahatsız olmaya başladı. GameStop hisselerinin kasıtlı olarak düşürüldüğü yorumları destek kazandı. Bunun öncülüğünü, Big Short filmine de konu olan Michael Burry yapıyordu. Burry, şirketi Scion Asset Management aracılığıyla, GameStop yönetimine çağrı yaparak, düşük fiyat ve açığa satış riski nedeniyle piyasadaki hisseleri geri alma programı dahilinde almasını istedi. Bu işlem 238 milyon dolara mal olacaktı. Hisseler yavaş yavaş yükselmeye başladı.

'ONLARI CEZALANDIRALIM'

Nisan'da belki de dönüm noktası olabilecek bir çağrı yapıldı. "Senior_Hedgehod" isimli kullanıcı, forumda bir yazı yayınlayarak şirketin hisselerinin yüzde 84'ünün açığa satılmış durumda olduğunu anlatarak kimsenin elindeki hissesini satmamasını istedi ve hatta herkesi bu hisseyi almaya ve açığa satış yapanları cezalandırmaya çağırdı. Çünkü bu başlangıçta GameStop'a yönelik bir çağrı olsa da, Z kuşağı yatırımcılar, "Wall Street'i ve özellikle açığa satışçıları cezalandırma" düşüncesini ortaya attılar, epey de taraftar buldular.

Artık küçük balıklar ayaklanmıştı ve köpek balığını yemeye çalışıyorlardı. Bu çağrının ardından hisseler 3 dolar seviyesinden 6 dolara çıktı. Savaş başlamıştı, GameStop hisseleri kimi günler çift basamaklı oranlarda iniyor ya da yükseliyordu.

Savaş 2021'in başlamasıyla iyice kızıştı. Reddit yatırımcıları bir yandan hisse alımlarını yaparken, diğer yandan karşı cepheyi deşifre ettiler. İlk açıkladıkları kurum Melvin Capital'di. 8-14 Ocak arası hisseler 18 dolardan 40 dolara çıktı. Bu beş işlem günündeki artış yüzde 122'ydi. Tepki alımları ve kimsenin hissesini satmamasıyla büyük ralli başladı. Elon Musk'ın 26 Ocak'ta Twitter'dan "Gamestonk!!" yazarak WallStreetBets forumunun linkini paylaşmasıyla grup daha da genişledi. Şirketin hisseleri 27 Ocak 2020 işlem gününü 347,5 dolardan kapattı, başta Melvin Capital olmak üzere açığa satış yapan hedge fonlar milyarlarca dolar kaybetti.

BU KEZ GÜMÜŞE SALDIRDILAR

Bir araya gelen yatırımcıların Reddit forumunda organize olarak hemen ertesinde gümüşe yönelmesi, beyaz madeni sekiz yılın en yükseğine taşıması artık olayın tamamıyla bireysel yatırımcı ve Wall Street devlerinin mücadelesine dönüştüğü yorumlarını güçlendirdi.

Bireysel yatırımcılar beyaz madeni onsu 30 dolara kadar taşıdıktan sonra bu derin ve yıllardır ağırlıklı olarak büyük yatırım bankalarının bulunduğu piyasada daha fazla ileri gidemediler ve gelen satışlarla gümüşün onsunun 26 dolara gevşemesine neden oldular.

Yatırımcı güruhu bu kez gümüşten kriptopara piyasasına geçti. Birçok Reddit kullanıcısı, SatoshiStreetBets adlı forumda buluştu. Reddit kullanıcılarının Dogecoin satın almasıyla ocak ayın son iki işlem gününde bile kripto para, yüzde 800 yükseldi, piyasa değeri 6 milyar doları aştı. Bu durum, Dogecoin'in ilk 10 dijital para arasına soktu. Ancak bununla bitmedi.

MUSK DESTEĞİ

Bu kez başrolde Elon Musk vardı. Reddit yatırımcılarının alımları, Musk'ın destek tweet'leriyle birleşince daha fazla yükseliş kaçınılmazdı. 29 Ocak'ta ünlü moda dergisi Vogue'a gönderme yaparak "Dogue" adlı, kurgu bir dergi kapağı paylaşan Musk, 4 Şubat'ta "Dogecoin, halkın kriptosu" tweetini paylaştı. Twitter'da yaptığı, 'dogecoin' ve 'diğerleri' olarak iki seçeneğe yer verdiği 'dünyada geleceğin para birimi' anketinde yüzde 71 ile Dogecoin ilk sırada yer aldı. 28 Ocak'ta 0,0078 dolar olan Dogecoin'in fiyatı, 8 Şubat'ta 0,77 dolarla rekor kırdı. Yaklaşık 10 günde kaydedilen yükseliş yüzde 9 bin 771 oldu. Dogecoin'in piyasa değeri de 9 milyar doları aştı.

KİM BU REDDIT TAYFASI?

Şimdi gündemde yeni bir yatırımcı var. Bu genç, kendine güvenen, dijital dünya ile son derece uyumlu yeni yatırımcı grubu, Wall Street'e, hisse senedi işlemlerine çok daha farklı yaklaşıyor. Takas şirketi Apex Clearing, açılan hesap sayısının 2020'ye göre yüzde 137 artarak 6 milyona yaklaştığını vurgularken, bunların yaklaşık bir milyonunun, 1990'ların sonlarında doğan veya daha genç, ortalama 19 yaşında olan Z Kuşağı yatırımcıları olduğunu belirtiyor. Robinhood ise platformundaki 13 milyon kullanıcının ortalama yaşının 31 olduğunu söylüyor.

Bu genç yatırımcı nesli, Reddit'teki konuları izleyen, Twitter'daki tüyoları takip eden veya Slack gruplarında fikir alışverişinde bulunan dijital topluluklarda kendilerini rahat hisseden kadınlar ve erkeklerden oluşuyor.

Ayrıca son zamanlarda teşvik programlarından gelen nakit para ile beslenen ve pandemi sayesinde bol miktarda boş zamanı olan bir topluluk... Dalgalı piyasa oyunlarından kaçınan "al ve tut" tarzı yatırımcılar olduklarını söyleseler de spekülatif hisse senetlerine ara sıra girmeye açık olduklarını da belirtiyorlar.

AVRUPA'DA DA YAYILIYOR

Reddit forumunda başlayan borsa çılgınlığı Avrupa'da da yayılma eğilimine girdi. Birleşik Krallık ve diğer ülkelerdeki genç yatırımcılar, online borsa platformlarına hızla katılırken, fazladan para biriktiren, pandemi nedeniyle evden çıkmayan sıkılmış bireysel yatırımcıların piyasa oynaklığından para kazanmaya çalıştığı belirtiliyor.

Britanya merkezli online aracı kurum Freetrade, Ocak ayında 160 binden fazla yeni müşteriyi kaydettiğini ve Reddit rallisi sayesinde toplam müşterinin 500 bini geçtiğini bildirdi. Amsterdam merkezli online aracı kurum BUX'un eş CEO'su Nick Bortot , hisse senedi yatırımına artan ilginin, en düşük faiz oranları, yüksek konut fiyatları ve yetersiz emeklilik sistemleri gibi Avrupa'daki makroekonomik faktörlerden kaynaklandığını belirtiyor.

AÇIĞA SATIŞ NASIL YAPILIYOR?

"Açığa satış" basit bir tanımlamayla elinde söz konusu varlık olmadığı halde bir yatırım aracının fiyatının düşeceği öngörüsüyle yapılan işlem anlamına geliyor. Açığa satış yapan yatırımcı, aslında elinde olmayan bir varlığı satıyor. Ellerinde olmayan bir hisseyi ya da başka bir varlığı "ödünç alıyor" ve yakında fiyatının düşeceği öngörüsüyle belli bir fiyattan bir alıcıya satıyor.

Burada önemli olan satışı yapan yatırımcının sattığı enstrümanı elinde tutmuyor olması. Dolayısıyla da aslında satışı için sözleşirken cebinden de henüz herhangi bir para çıkmamış oluyor. Satış zamanı geldiğinde de piyasadan bu kıymeti mevcut fiyatıyla satın alıp, ilk etapta anlaşılan yüksek fiyat üzerinden satışını gerçekleştiriyor. Aradaki fark ise kar olarak işleniyor.

Açığa satış pozisyonuna girmek ABD'de yasadışı bir uygulama değil. Ancak, son gelişmelerden sonra açığa satış yapan kurumlar da soruşturuluyor.

ABD'li milyarder Elon Musk ise, GameStop olayından sonra paylaştığı tweet'te "Sahip olmadığınız araba ya da evi satamıyorsunuz. Öyleyse sahip olmadığınız hisseyi de satamazsınız" diyerek tepkisini dile getirmişti.