Yeni fırsatların rotası: Asya..

Bangladeş, Endonezya, Hindistan, Vietnam...Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 25'i bu ülkelerde yaşıyor. 1,9 milyarı aşkın nüfusu bulunan bu dört ülke 2019'da küresel ihracatın yüzde 4,3'üne denk gelen toplam 803,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi.

Prof. Dr. Kerem Alkin, Dr. Metin Gürler

Seyahat, iletişim ve lojistik teknolojileri dünyayı büyük bir köye çevirdi. Ancak ülkeler arası entegrasyon arttıkça, rekabet de arttı. Sonunda hiç istenmese de korumacılığın önüne geçilemedi. Yönetimler söylemde korumacılığa karşı çıktı ama uygulamada global ticaret erbapları bunu sonuna kadar hissettiler/hissediyorlar. O nedenle de ihracatçının yeni pazarlar arayışı hiç bitmedi/bitmeyecek. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyesi ülkeler, örgüte bildirdikleri ortalama "En Çok Gözetilen Ulus (Most Favoured Nation, MFN)" tarife oranlarını düşürme eğiliminde olsalar da hala korumacılık dürtüsü ile hareket ediyor ve dış ticaret üzerinde hem tarife hem de tarife-dışı engeller etkin rol oynuyor. DTÖ'nün MFN kuralını çeşitli ticaret anlaşmaları ile aşan ülkeler ise aralarındaki dış ticaretlerini geliştirmek için birçok üründe tarife oranlarını sıfırlayan çeşitli ticaret anlaşmalara imza atıyor.

Yakın tarihte Birleşik Krallık'ın AB'den ayrılması sonucu imzaladığı STA'lar ile aralarında on üyeli ASEAN, Avustralya, Çin, Güney Kore, Japonya ve Yeni Zelanda'nın da olduğu on beş ülke tarafından imzalanan Bölgesel Kapsamlı Ekonomik İşbirliği (The Regional Comprehensive Economic Partnership, RCEP) anlaşması buna en güzel örnekler. Anlaşmaya imza koyan ülkeler arasında bazı ürünlerde tarifelerin kaldırılması sonucu ABD, AB ve diğer batılı ülkelerinin anlaşmaya imza atan ülkelere ve bu bölgedeki diğer ülkelere olan ihracatında büyük düşüşler bekleniyor.

YENİ FIRSATLARIN ROTASI ASYA

Yeni pazar arayışları ve global ekonomideki eksen kaymasıyla Türkiye'nin ihracat yol haritasında Asya ülkelerinin ağırlığı artıyor. Daha da artmalı. Gerek milli gelir, gerek nüfus gerekse ekonomik büyüme performansı olarak Asya'da dört ülkenin ihracatçıların radarına daha fazla takılması gerekiyor: RCEP üyesi Endonezya, Vietnam ve anlaşmanın ilk imzacıları arasında yer alan ancak son halini imzalamayıp gözlemci ülke konumunda olan Hindistan ile yine ekonomisi hızla gelişme eğilimi gösteren Bangladeş. Bu ülkelerin 2020'de milli gelirleri toplamının 4,3 trilyon dolar olması bekleniyor. Küresel üretimin yüzde 5,2'sine bu ülkelerin katkıda bulunacağı öngörülüyor. Ülkelerin toplam nüfusunun ise 2030'a kadar 1,92 milyar olması beklenirken, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 25'inin bu ülkelerde yaşadığı var sayılıyor. Dört ülke 2019'da küresel ihracatın yüzde 4,3'üne denk gelen toplam 803,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, küresel ithalatın yüzde 5,04'üne denk gelen toplam 961,3 milyar dolarlık ithalatı da yine bu dört ülke gerçekleştirdi. Görüldüğü gibi geleceğin pazarlarında Türkiye'nin yer bulabilmesi için şimdiden harekete geçilmesi gerekiyor.

MİLLİ GELİR PATLAMASI

IMF tarafından 2020 Ekim ayında yayınlanan 'Dünya Ekonomik Görünümü, Ekim 2020: Uzun ve Zor Bir Yükseliş' ve İngiliz Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Merkezi (Centre for Economics and Business Research, CEBR) tarafından açıklanan rapordaki verilere göre Çin, 2030 ve 2035 yıllarında en çok üretim yapan ülke olarak ilk sırada yer alıyor.

CEBR'e göre Çin ekonomisi 2028'de ABD'yi tahtından indirecek. ABD, 2019'da 21,4 trilyon dolarlık milli gelire sahip iken, 2025'te milli gelirinin 25,8, 2030'da 30,5 ve 2035'te de 36,2 trilyon dolara yükselmesi öngörülüyor. Bu sonuç pandemi öncesi milli geliri sürekli artış eğiliminde olan ve pandemi etkisini kısa sürede atlatan Çin açısından beklendik bir sonuç olarak karşımıza çıkıyor. Çin, 2019 yılında 14,7 trilyon dolarlık milli gelire sahip iken, 2025'te milli gelirinin 23,1, 2030'da 33,7 ve 2035'te de 49,1 trilyon dolara yükselmesi bekleniyor. Milli gelir tahminleri arasında Hindistan ve Endonezya sürpriz ülkeler olarak karşımıza çıkıyor. Hindistan 2019'da 2,9 trilyon dolarlık milli gelire sahip iken, 2025'te, milli gelirinin yaklaşık 4, 2030'da 9,8 ve 2035'te ise 49,1 trilyon dolara yükseleceği tahmin ediliyor.

Bir diğer sürpriz ülke Endonezya'nın milli geliri 2019'da 1,1 trilyon dolar iken, 2025'te 1,53, 2030'da 2,5 ve 2035'te de 4,03 trilyon dolara yükseleceği tahmin ediliyor. Türkiye'nin ise 2019'da 761 milyar dolar olan milli gelirinin, 2025'te yaklaşık 971 milyar dolara, 2030'da 1,1 ve 2035'te de 1,5 trilyon dolara yükselmesi öngörülüyor.

Listede yer alan ülkeler arasında 2019-2035 döneminde milli gelirde en fazla artışı yüzde 259 ile Endonezya'nın sahip olacağı görülürken, ikinci sırada yüzde 241'lik artışla Hindistan ve üçüncü sırada da yüzde 233'lük milli gelir artışına sahip olan Çin yer alıyor. En düşük artış incelendiğinde yüzde 22'lik artış ile Japonya, yüzde 27'lik artışla İtalya ve yüzde 49'luk artışla Almanya son sıralarda yer alıyor. Türkiye'nin ise adı geçen dönemde milli gelirini yüzde 99 artırması bekleniyor.

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR

İhracatçılarımızın hedefinde olması gereken Bangladeş, Endonezya, Hindistan ve Vietnam'a 2005-2019 döneminde yapılan Doğrudan Yabancı Yatırımlar (Foreign Direct Investment, FDI) incelendiğinde karşımıza ilginç sonuçlar çıkıyor. Küresel DYY, 2005'te 947,7 milyar dolar iken Bangladeş'e yapılan yatırımların 845 milyon dolar, Endonezya'ya yapılan yatırımların 8,3 milyar dolar, Hindistan'a yapılan yatırımların 7,6 milyar dolar ve Vietnam'a yapılan yatırımların da 1,95 milyar dolar olduğu görülüyor. Küresel DYY, 2019'da 1,54 trilyon dolara yükselirken Bangladeş'e yapılan yatırımların 1,6 milyar dolara, Endonezya'ya yapılan yatırımların 23,4 milyar dolara, Hindistan'a yapılan yatırımların 50,6 milyar dolara ve Vietnam'a yapılan yatırımların da 16,1 milyar dolara yükseldiği görülüyor.

Yatırımlarda 2005-2019 döneminde en çok artış yüzde 725 oranı ile Vietnam'da görülürken bu ülkeyi yüzde 563' artış oranıyla Hindistan takip ediyor. Endonezya yüzde 181 artış oranıyla üçüncü olurken Bangladeş ise yüzde 89 artış oranını yakalıyor. Dört ülke 2019'da toplamda 91,7 milyar dolarlık yatırım çekerken bu yatırımlar toplam küresel yatırımların yüzde 6'sını oluşturdu. Rakamların da gösterdiği gibi DYY bu dört ülkeye yatırımlarını hız kesmeden devam ediyor. Aslında sadece bu durum bile ihracatçılarımızın dikkatini Asya'daki bu dört ülke üzerinde toplaması için yeterli bir neden.

İTHALATTA HIZLI BÜYÜME

Peki bu dört ülkenin ithalat potansiyeli ne? Bu soruya cevap verebilmek için Bangladeş, Endonezya, Hindistan ve Vietnam'ın yıllara göre küresel ithalatını incelemek gerekiyor. Dört ülke, 2001'de toplamda 105,9 milyar dolarlık ithalat yaparken en çok ithalatı 50,7 milyar dolar ile Hindistan'ın yaptığı görülüyor. Bu ülkeyi sırası ile 31 milyar dolarlık ithalat ile Endonezya, 16,2 milyar dolarlık ithalat ile Vietnam ve 8 milyar dolarlık ithalat ile Bangladeş izliyor. Dört ülkenin toplamda yaptığı ithalat küresel ithalatın yüzde 1,7'sini oluşturuyor. 2019'a geldiğimizde ise bu dört ülke toplamda 961,3 milyar dolarlık ithalat yaparken, 478,9 milyar dolar ile Hindistan'ın en çok ithalat yaptığı görülüyor. Hindistan'ı sırası ile 253,4 milyar dolar ile Vietnam, 171,3 milyar dolar ile Endonezya ve 57,7 milyar dolar ile Bangladeş izliyor. Dört ülkenin toplamda yaptığı ithalat küresel ithalatın yüzde 5'ini oluşturdu. Dört ülkenin tek tek ve toplamda yaptığı ithalattaki artış ile Vietnam'ın dört ülke arasında gösterdiği performans ayrıca dikkat çekici.

4 BİN 383 ÜRÜN İHRAÇ EDİLEBİLİR

Dört ülke 2019'da dünyadan toplamda 961,3 milyar değerinde 5 bin 505 ürün ithal etti. Türkiye'den ise 2 bin 739 üründe 3,32 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Dört ülkenin toplamda Türkiye'den yaptığı ithalatın payı yüzde 0,3 olurken Türkiye'den ithal edebilecekleri 346,1 milyar dolarlık ithalat değeri olan daha 4 bin 383 ürün olduğu görülüyor.

Bangladeş, 2019'da dünyadan 4 bin 744 üründe 57,7 milyar dolarlık ürün ithal etti. Türkiye'den ise bin 147 üründe 339,8 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Bangladeş'in Türkiye'den yaptığı ithalatın payı yüzde 0,6 olurken Türkiye'den ithal edebileceği 29,3 milyar dolarlık ithalat değeri olan daha 3 bin 333 ürün olduğu görülüyor. Endonezya, 2019'da dünyadan 5 bin 158 üründe 171,3 milyar dolarlık ürün ithal etti. Türkiye'den ise bin 447 üründe 342,2 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Endonezya'nın Türkiye'den yaptığı ithalatın payı yüzde 0,2 olurken Türkiye'den ithal edebileceği 85,2 milyar dolarlık ithalat değeri olan daha 3 bin 285 ürün olduğu görülüyor.

Hindistan, 2019'da dünyadan 5 bin 106 üründe 478,9 milyar dolarlık ürün ithal etti. Türkiye'den ise 2 bin 31 üründe 2,3 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Hindistan'ın Türkiye'den yaptığı ithalatın payı yüzde 0,5 olurken Türkiye'den ithal edebileceği 124,6 milyar dolarlık ithalat değeri olan daha 2 bin 670 ürün olduğu görülüyor. Vietnam, 2019'da dünyadan 5 bin 164 üründe 253,4 milyar dolarlık ürün ithal etti. Türkiye'den ise bin 324 üründe 352,9 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Vietnam'ın Türkiye'den yaptığı ithalatın payı yüzde 0,1 olurken Türkiye'den ithal edebileceği 106,9 milyar dolarlık ithalat değeri olan daha 3 bin 411 ürün olduğu görülüyor.

50 MİLYAR DOLARLIK ÜSTÜNLÜK

Bu dört ülkenin Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük (RCA) analizi ihracatçılarımızı özellikle dikkat etmeleri gereken sonuçlar ortaya çıkartıyor. Zira ihracatçılarımızın halihazırda rekabet üstünlüğü sağladığı ürünlerde bu ülkelere yapılabilecek satışların yol haritası şekillenebilir. Dört ülkenin toplam değerleriyle yapılan RCA analizinin sonuçları çok çarpıcı: Dört ülke 2019'da Türkiye'den 2 bin 739 üründe 3,32 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Toplamda Türkiye'den ithal edebileceği ancak etmediği 4 bin 383 ürün bulunuyor. Bu ürünlerdeki küresel ithalatları toplamda 346,1 milyar dolar. Bu ithalatın 50,9 milyar doları Türkiye'nin rekabet uluslararası piyasalarda üstünlüğüne sahip olduğu ancak bu ülkelere satamadığı ürünlerde gerçekleşti.

Ülke bazında inceleyelim... Bangladeş, 2019'da Türkiye'den 339, 8 milyon dolar değerinde bin 147 ürün ithal etti. Bahsi geçen ürünler içinde RCA değeri yüksek olup bu ülkeye hali hazırda sattığımız toplam 510 ürün bulunuyor. Bu ürünlerde ülkenin Türkiye'den ithalatı 263,1 milyon dolar. Türkiye'nin uluslararası piyasalarda RCA değeri yüksek olup bu ülkeye satamadığı ancak Bangladeş'in Türkiye dışında başka yerden aldığı ürün sayısı ise 919 (ülkenin Türkiye'den daha da ithal edebileceği toplam ürün sayısı 3 bin 181), ülkenin bu ürünlerdeki küresel ithalatı 8,6 milyar (Türkiye'den daha da ithal edebileceği bütün ürünlerde küresel ithalatı 29,3 milyar dolar) dolardır. Bangladeş'in toplamda Türkiye'den ithal edebileceği 4 bin 228 farklı ürün mevcut. Bu ürünler içinde bin 429 tanesinde Türkiye'nin uluslararası piyasalarda rekabet üstünlüğüne sahip.

Endonezya, 2019'da Türkiye'den 342,2 milyon dolar değerinde bin 447 ürün ithal etti. Bahsi geçen ürünler içinde RCA değeri yüksek olan ve bu ülkeye hali hazırda sattığımız toplam 672 ürün bulunuyor. Bu ürünlerde ülkenin Türkiye'den ithalatı 243,1 milyon dolar oldu. Türkiye'nin uluslararası piyasalarda RCA değeri yüksek olan ve bu ülkeye satamadığı ancak Endonezya'nın Türkiye dışında başka ülkelerden aldığı ürün sayısı ise 810 (ülkenin Türkiye'den daha da ithal edebileceği toplam ürün sayısı 3 bin 146) olup, ülkenin bu ürünlerdeki küresel ithalatı 16,1 milyar (Türkiye'den daha da ithal edebileceği bütün ürünlerde küresel ithalatı 85,2 milyar dolar) dolardır. Endonezya'nın toplamda Türkiye'den ithal edebileceği 4 bin 481 farklı ürün mevcut. Bu ürünler içinde bin 482 tanesinde Türkiye'nin uluslararası piyasalarda rekabet üstünlüğüne sahip.

Hindistan, 2019'da Türkiye'den 2,3 milyar dolar değerinde 2 bin 31 ürün ithal etti. Bahsi geçen ürünler içinde RCA değeri yüksek olup bu ülkeye hali hazırda sattığımız toplam 909 ürün bulunuyor. Bu ürünlerde ülkenin Türkiye'den ithalatı 822,1 milyon dolar oldu. Türkiye'nin uluslararası piyasalarda RCA değeri yüksek olup bu ülkeye satamadığı ancak Hindistan'ın Türkiye dışında başka ülkelerden aldığı ürün sayısı ise 569 (Türkiye'den daha da ithal edebileceği toplam ürün sayısı 2 bin 559) olup, ülkenin bu ürünlerdeki küresel ithalatı 10,6 milyar (Türkiye'den daha da ithal edebileceği bütün ürünlerde küresel ithalatı 124,6 milyar dolar) dolar oldu. Hindistan'ın toplamda Türkiye'den ithal edebileceği 4 bin 452 farklı ürün mevcut. Bu ürünler içinde bin 478 tanesinde Türkiye'nin uluslararası piyasalarda rekabet üstünlüğüne sahip.

Vietnam, 2019'da Türkiye'den 352,9 milyon dolar değerinde bin 324 ürün ithal etti. Bahsi geçen ürünler içinde RCA değeri yüksek olan bu ülkeye hali hazırda sattığımız toplam 665 ürün bulunuyor. Bu ürünlerde ülkenin Türkiye'den ithalatı 261,3 milyon dolar. Türkiye'nin uluslararası piyasalarda RCA değeri yüksek olan bu ülkeye satamadığı ancak Hindistan'ın Türkiye dışında başka ülkelerden aldığı ürün sayısı ise 820 (Türkiye'den daha da ithal edebileceği toplam ürün sayısı 3 bin 262) olup, ülkenin bu ürünlerdeki küresel ithalatı 15,6 milyar (Türkiye'den daha da ithal edebileceği bütün ürünlerde küresel ithalatı 106,9 milyar dolar) dolar oldu. Vietnam'ın toplamda Türkiye'den ithal edebileceği 4 bin 487 farklı ürün mevcut. Bu ürünler içinde bin 485 tanesinde Türkiye'nin uluslararası piyasalarda rekabet üstünlüğüne sahip.