Evde işler karıştı!..

İpek Alpkökin Olgunsoy / INBUSINESS

Evimiz yeni ofisimiz... Ve çalışma hayatına dair ezberlerimizin büyük bir bölümü kabuk değiştirdi. İş kaybı korkusu ve yalnızlık duygusu bir yana evden çalışan kesimin gündeminde artık bambaşka sorular var. "Ev ofisimin mobilyaları ergonomik çalışma ortamı için yeterli mi? Yeni bilgisayar almam gerekirse maliyetini şirketim karşılar mı? İnternet paketimi yükseltmeli miyim? Çocuklarla daha ne kadar çalışacağım…" gibi sonu gelmeyen düşüncelerin yarattığı psikolojik baskı ne yazık ki pandeminin yeni üzücü normali…

Tüm bu kaygılar şüphesiz çalışan psikolojisini derinden etkiledi. Şirketlerin yüzde 55'inin önümüzdeki dönemde evden çalışmaya devam etme kararı ise duygusal dengemiz üzerinde oluşan negatif tablonun daha çok uzun süre gündemimizde olacağının bir işareti. Nitekim dünya genelindeki rakamlar da oldukça iç karartıcı.

Covid-19 sonrası ABD'de çalışanların yüzde 33'ünde depresyon belirtileri gözlemlendi. İngiltere'de bu rakam yüzde 34'ü buluyor. İtalya'da yüzde 25 oranında depresyon, yüzde 23 oranında anksiyete bozukluğu raporlanmış durumda.

Çalışanların iş-yaşam dengesi arasında yaşadığı bu sıkışıklık, kurumları da harekete geçiriyor. Zira uzun yıllardır en temel yan haklardan biri olan sağlık sigortasının içeriği çoktan değişmeye başladı. Covid-19 öncesinde ağırlıklı olarak kapsam dışında kalan psikolojik destek hizmetleri ve psikolojik rahatsızlıklar pandemi sonrasında paket dahilinde.

59 ülkede 239 sigorta şirketinin katılımıyla düzenlenen Mercer Marsh Benefits Sağlık Trendleri: 2020 Sigorta Şirketleri Perspektifi araştırmasının sonuçlarına göre; artık küresel sigorta şirketlerinin yüzde 68'i psikolojik rahatsızlıklar kapsamında çeşitli teminatlar sunuyor.

DİJİTAL SAĞLIK ÇÖZÜMÜ İSTENİYOR

Türkiye'de pandemiyle beraber sigorta şirketlerinin online psikolojik danışmanlık gibi hizmetlere daha fazla erişim sağladığını dile getiren Mercer Marsh Benefits İş Geliştirme Lideri Fuat Ünal, "Araştırmamıza göre, çalışanların yüzde 40'ı işverenlerinin dijital sağlık çözümleri sunması veya bu hizmetlere sponsor olması halinde kuruma bağlılık oranının artacağını söylüyor" diyor.

Avrupa'da kurumsal sağlık sigortası giderleri incelendiğinde; metabolik, kardiyovasküler ve mesleki hastalıklarını takiben üçüncü sırada psikolojik rahatsızlık ve destek hizmetleri geldiğine dikkat çeken Ünal, psikolojik desteğe yönelik yan haklarda, özellikle plan dijital çözümleri içermediğinde, çalışanlar açısından önemli boşluklar bulunduğunu belirtiyor. Nitekim geçen ay Avrupa Parlementosu bu konuda adım attı ve işverenlerin çalışanları evde mesai saatleri dışında rahatsız etmemeleri için Avrupa Birliği çapında karar alınması gerektiğini duyurdu.

SAĞLIK TEHDİT ALTINDA

Evde olmanın ofis ortamında karşılaşılan bütün sorunları çözmediği gerçeği, işle ilgili stres ve baskının devam etmesi, ekonomik kaygılar ve yalnızlık hissi çalışan psikolojisinin üzerindeki en ağır yüklerden. Çalışanların yalnız olmaktan dolayı kendini depresyonda ve sersemlemiş bir ruh halinde hissettiğini, işle ilgili sosyal hayatın neredeyse sıfırlandığını anlatan DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü Kurumsal Gelişim Merkezi Yöneticisi ACC Profesyonel Koç ve Psikolog Ayşegül Horozoğlu, "Evden çalışanlar boğulmuş, sınırlı hissederek enerji kaybedebilir ve yaşama zevkinin azaldığını düşünebilir" diyor. "Çalışanlar evde tatilde değil, sağlık tehdidi altında" diyen Horozoğlu: "Can ve iş kaybetme korkusu yaşıyorlar. İnsanların morallerini ve kaygılarını yönetmek şu dönemde üstünde durulacak en önemli konu olmalı."

KOÇLUK HİZMETİ ÖNE ÇIKTI

İnsan kaynakları yetkililerinin, ekiplerin psikolojisini dikkate almalarının önemine değinen Horozoğlu'nun bu çağrısına aslında kurumlar da duyarsız değil. Öyle ki pandemi sürecinde personellerini desteklemek isteyen kurumların bir diğer tercihi de profesyonel koçluk hizmetleri… "Uzmana başvurma ihtiyacının arttığı bu dönemde, profesyonellerin yeni bakış açıları kazanmalarına yardımcı olmak, dayanıklılıklarını artırmak ve esneklik kazanmalarını sağlamak konusunda koçlara çok iş düştü" diyen Uluslararası Koçluk Federasyonu ICF Global'in ülkemizdeki imtiyazlı kuruluşu ICF Türkiye'nin Başkanı Nuray Akmeriç, kurumların aldığı koçluk desteğinde belirsizlik ve stresle başa çıkmanın en sık konuşulan başlıklar olduğuna değiniyor.

İş-yaşam dengesi düşünüldüğünde, özellikle çalışan anneler açısından da bu dönemin çok zorlayıcı olduğu bir gerçek. Çocukların çevrimiçi eğitimleri, pandemi ile değişen psikolojileri ve günlük ihtiyaçları evden çalışan annelerin işini daha da zorlaştırıyor.

MENTAL DAYANIKLILIK EĞİTİMLERİ

Mevcut duruma kurum tarafından bakacak olursak; şirketler de çalışanlarının yaşadığı zorlukların farkında. "Belirsizliğin yüksek olduğu dönemlerde birçok şirket çalışanlarına mental ve fiziksel dayanıklılık, stres ve kaygıyla başa çıkma konularında eğitim verdi" diyen Pozitum Danışmanlık Kurucu Ortağı, Dr. Çağlayan Aktaş, "Covid-19 kaynaklı vefat durumlarında söz konusu kişilere profesyonel psikolojik danışmanlık desteği sağlandı. Problemlerini azaltmak için belirli dönemlerde toplantısız saatler ilan edildi ve çalışma saatleri konusunda hassasiyet gösterildi" diyor.

"Kurumlara onlIne psikolojik destek hizmeti sunmalarını öneriyoruz…"

Fuat Ünal, Mercer Marsh Benefits İş Geliştirme Lideri

"Marsh&McLennan Şirketler Grubu içerisinde faaliyet gösteren Mercer Türkiye'nin gerçekleştirdiği bir araştırmaya göre, 2019'da şirketlerin yüzde 33'ü evden çalışma imkanı sunarken bu oran, 2020'de yüzde 66'ya yükseldi. Hastalık bulaşma riskinin azalması gibi nedenlerle uzaktan çalışmanın etkili bir çözüm olduğu yadsınamaz. Bununla beraber içinde bulunduğumuz alışılmadık şartlar içerisinde, çalışanların psikolojik desteğe daha fazla ihtiyaç duyduklarını da gözlemleyebiliyoruz. Belirsizlik, sosyal izolasyon, uzaktan takım olmanın zorlukları, kendini güçsüz hissetme, yalnızlık, ebeveynler için çocukların eğitimindeki sorumluluk artışı gibi faktörler de çalışan psikolojisini negatif etkiledi. Bu dönemde en az dikkate alınan yan haklardan olan çalışan destek programları, genellikle online psikolojik danışmanlık hizmetini kapsıyor. Bunu kullanan çalışanların sayısında yüzde 65 artış olduğu raporlanmış durumda. İşverenlerin, daha geniş stratejiyle birlikte psikolojik destek kapsamını genişletmeyi düşünmesini tavsiye ediyoruz."

"Over CommunIcatIon - Aşırı İletişim" dönemindeyiz."

Ayşegül Horozoğlu, DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü Kurumsal Gelişim Merkezi Yöneticisi, ACC Profesyonel Koç, Psikolog

Evden çalışmanın çalışan psikolojisi üzerinde derin etkileri var. Uzaktan çalışma ile birlikte gelen en büyük dezavantajlar; belirsizlik, uzayan çalışma saatleri ve iletişimsizliğin yarattığı motivasyon kaybı… Bu durumun farkında olan pek çok şirket ekip ruhunu destelemek ve motivasyonu arttırmak için farklı uygulamaları hayata geçiriyor. Evden 'happy hour' yapılması, 'birlikte sinema geceleri' düzenlenmesi, iş konuşmanın yasak olduğu 'nasılsın toplantıları' gibi. Bütün bu yapılan uygulamalar ekiplerin motivasyonunu artırırken, kaygıları azaltmaya da yardımcı oluyor. Ayrıca kaygıyı engellemek için bilgilendirme ve kaygı giderici stres yönetimi seminerleri de çok işe yarıyor. Tüm bunların yanı sıra ciddi kaygı problemi yaşayan ve motivasyonu da buna bağlı olarak çok düşen çalışanlara bireysel terapi destekleri sağlanıyor, "Over Communication-Aşırı İletişim" dönemindeyiz. Her zamankinden çok iletişimde olunması gereken bir zamandayız. İletişimde olmak da kaygıyı azaltan bir başka unsurdur.

"Esneklik ve dayanıklılık her zamankinden daha önemli…"

Nuray Akmeriç, ICF Türkiye Başkanı

Değişimin getirdiği zorluklarla başa çıkmak için esneklik ve dayanıklılık her zamankinden daha önemli bir hale geldi. Ancak şirketlerin çalışanlarının psikolojisini ve verimini güçlendirmek adına koçluk hizmetine başvurmasını pandemi döneminden bağımsız ele almak gerekiyor. Şirketler çalışanlarına değer veriyorsa, üst yönetim koçluğun faydasına inanıyorsa her dönem koçluk hizmetine başvurmalı. Yaptığımız Covid-19 araştırmasının sonuçlarına göre, koçların pandemiden önemli ölçüde etkilendikleri görüldü. Yanıt veren koçların yüzde 49'u gelirlerinde, yüzde 37'si koçluk hizmeti saatlerinde azalma olduğunu belirttiler. Ama katılanların yüzde 34'ü gibi önemli bir oranının; ne gelirlerinde ne de koçluk hizmeti saatlerinde olumsuz bir etki olmadığını belirtmeleri, dikkat çekici başka bir unsur oldu.

"Çalışanların kaygılarını tetikleyen en önemli faktör liderler"

Dr. Çağlayan Aktaş, Pozitum Danışmanlık Kurucu Ortağı

Evden çalışmanın; fiziksel, psikolojik ve sosyal etkileri oldu. Fiziksel etkilerin çoğu hareketsizliğe bağlı olarak; kilo alımı, sindirim bozuklukları, kas-eklem hastalıkları, yorgunluk ve baş ağrısı idi. Bu değişim herkeste farklı psikolojik etkiler yarattı ama istisnasız hepimizde strese yol açtı. Çalışanların en önemli ihtiyacı güven kavramıydı. Güven hissedilmeyince kaygıyla birlikte gelen aşırı iletişim, uzun toplantılar, delegasyon problemleri bazı şirketlerde çalışan mutluluğunu ve çevikliği negatif etkiledi. Çalıştığımız şirketlerde liderlerin tutumunun çalışanlarda kaygı veya heyecanı tetikleyen en önemli faktör olduğunu görüyoruz. Bu zor günlerde şirketlerin çalışan deneyimi konusuna daha önem vermesi gerektiğini düşünüyorum.